خوانش شهرسازی معنا گرا در شکل گیری کالبدی شهر در نظام شهرسازی دورۀ صفویه در ایران

بیان مساله: در شهرسازی معناگرا در دوره صفویه، فضای شهری فقط یک موضوع کالبدی تلقی نمی شود، بلکه آن را نمودی از معانی پر رمز و راز می دانستند تا طراح بتواند پیام های معنوی را بصورت عبور از واقعیت به مجاز، در کالبد شهر مادیت ببخشد. مساله این است که در شهرسازی معاصر ایران، دچار بحران معنویت در طراحی فضاهای شهری شده ایم. حال سوال اساسی این است چگونه می توان مفاهیم معناگرایی صریح و ضمنی را در شکل گیری کالبد شهر عینیت بخشید؟   هدف: قرائت شهرسازی معنا گرا در دوره صفویه در شکل‌گیری کالبدی شهر اصفهان و کاربست آن در ساخت کالبدی شهر های معاصر ایران، هدف اصلی این پژوهش است. روش:پژوهش حاضر از نظر اهداف، بنیادی و کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی است؛ از نظر شیوه گردآوری داده‌ها، مبتنی بر متن کاوی اسناد و مدارک و مشاهدات میدانی و بالاخره از نظر تجزیه و تحلیل داده‌ها، از نوع پژوهش کیفی است. یافته‌ها: با تامل در سیمای بصری سازمان فضایی شهر در دوره صفویه، به وضوح تجلّی نظام مادی (نظم آب، نظم گیاه، نظم خاک، نظم هوا، نظم خاک) و نظام معنایی (نظم مقدس) آشکار می گردد. عبور از واقعیت به مجاز از طریق بهره‌گیری از عناصر طبیعی با بازی‌های شکلی و نمادین، به منظور ایجاد حس مکان و این همانی با فضا، وحدت و کثرت و پیوستگی فضایی و... متاثر از شهرسازی معناگرای ناظر بر آن بوده است. نتیجه­ گیری: توسعه شهری در دوره صفویه بازتاب ترجمان فضایی معیارهای معناشناسانه در راستای تلفیق نوآورانه برای قابلیت‌های خود، در پاسخگویی توامان به نیاز‌های کالبدی، روانی و معنوی مردم بوده است. در وضعیت کنونی، بافت و ساخت کالبدی شهرهای ایران با تاکید بر انقطاع تاریخی و تجدد طلبی در پی تغییر شکلی و نه محتوایی، نشان از بحران معنویت در ساخت کالبدی آن دارد.

Semantic Reading of the Safavid Period Urban Planning in the Formation of the City’s Physical in Iran

Background: In semantic urban planning in the Safavid period, urban spaces were not only considered a physical issue, but also known as a manifestation of mysterious meanings in order to the designer could materialize the spiritual messages in the body of the city as permitted by the passage of reality. We have experienced a spiritual crisis in the design of urban spaces in contemporary Iranian urban planning. Now the fundamental question is how can the concepts of explicit and implicit semantics be objectified in the formation of the city’s body? Objectives: The main purpose of this study is to read semantic urban planning in the Safavid period in the physical formation of Isfahan and its application in the physical construction of contemporary cities in Iran. Methodology: The present study in terms of objectives is fundamental and applied; In terms of nature and method is descriptiveanalytical; In terms of data collection method is text mining of documents and field observations; and is qualitative in terms of data analysis. Results: Reflecting on the visual appearance of the city’s spatial organization in the Safavid period, the manifestation of the material system (water order, plant order, soil order and air order) and the semantic system (sacred order) are clearly revealed. The passage of reality through the use of natural elements with formal and symbolic games in order to create a sense of place and this identity with space, unity, plurality and spatial coherence, etc. has been influenced by the semantic urbanism viewed it. Conclusion: Urban development in the Safavid period was a reflection of the spatial translation of semantic criteria in order to integrate innovatively for its capabilities in responding to both physical, psychological and spiritual needs. In the current situation, the texture and physical construction of Iranian cities with emphasis on historical discontinuity and modernity following the transformation of form rather than content, shows the crisis of spirituality in its physical construction.