طراحی فضای شهری سرزنده با رویکرد ارتقای قرارگاه رفتاری (مطالعه موردی: خیابان میرابوالقاسمی رشت)

بیان مسئله: امروزه برنامه های توسعه شهری در کشورمان در گسستی عمیق با گذشته خود، خودرو محور و بر مبنای تسهیل هرچه بیشتر حرکت سواره بوده و آنچنان که باید به فضاهای شهری (در جهت ایجاد سرزندگی و پویایی شهری و ارتقای کیفیت های محیطی) توجه نمی شود. بر این اساس، برای ارتقاء قرارگاه های رفتاری (به‌عنوان یکی از مولفه هایی که برای تعاملات اجتماعی افراد در اینگونه فضاها موثر واقع می شود)، اهمیت چندانی در نظر گرفته نمی شود. از این رو، این پژوهش در پی ارائه راهکارهای علمی و عملی در جهت ارتقاء سرزندگی فضایی در فضاهای شهری است. هدف: به این منظور، خیابان میرابوالقاسمی شهر رشت به عنوان یکی از فضاهای شهری که در پی طرح های توسعه شهری، صرفاً بر مبنای تسهیل هر چه بیشتر حرکت سواره شکل گرفته است، به عنوان نمونه موردی پژوهش در نظر گرفته شد. روش:شیوه تحقیق از نظر روش توصیفی تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. حجم نمونه مورد بررسی به روش کوکران و با توجه به جمعیت 677000 نفری شهر رشت، 384 نفر در نظر گرفته شد. داده های مورد نیز به کمک پرسشنامه گردآوری و توسط نرم افزار spss تحلیل شد. همچنین جهت ارزیابی ساختار پیکره بندی فضایی که بر اساس مطالعات انجام شده همبستگی معناداری با سرزندگی دارد، از نرم افزار ucl depthmap و روش چیدمان فضا استفاده گردید. یافته‌ها: نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین همپیوندی و قابلیت اتصال نشان داد که نمونه موردی پژوهش با میزان قابلیت درک فضایی 69/0 از خوانایی نسبتاً خوبی برخوردار است. علاوه بر آن مشخص گردید که عدم تعبیه فضاهایی جهت برقراری تعاملات اجتماعی و سواره محوربودن مسیر، مهم‌ترین مشکلات محله از دیدگاه جامعه آماری است. نتیجه گیری: بر اساس مطالعات، راهکارهایی همچون ارتقاء کیفیت کالبدی و بصری در منظر شهری، بهبود کیفیت زیست محیطی، توجه ویژه به عابرین پیاده و پیاده مداری، ارتقاء کیفیت عملکردی و فضایی و ارتقاء تعاملات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پیشنهاد گردید.

Designing a liveliness Urban Space with the Approach of Behavioral Setting Improvement (Case Study: Mirabolghasemi St., Rasht)

Background: Nowadays, urban development plans in Iran, are based on facilitating the vehicular movement in a deep contradiction with its past and urban settings and their importance in creating vitality, urban dynamism and promoting environmental quality in urban spaces have been neglected. Accordingly, the promotion of behavioral settings as one of the components that are effective for people’s social interactions in such spaces is of particular importance. Objectives: This study seeks to provide scientific and practical solutions to promote spatial vitality in urban spaces. Methodology: The research method is descriptiveinferential in terms of method and applied in terms of purpose. According to the population of Rasht, which was about 677,000 people, 384 questionnaires were submitted by the sample population based on Cochran formula and then, data were analyzed by SPSS software. Also, UCL Depthmap software and Space Syntax method were used to evaluate the structure of spatial configuration, which has been significantly correlated with vitality. The case study is Mirabolghasemi Street in Rasht that has been considered as one of the urban spaces that created by urban development plans based merely on facilitating vehicular movement. Results: The results of the correlation test between integration and connectivity showed that the case study with a spatial perception of 0.69 has a relatively proper legibility. Also, Findings obtained from the questionnaire indicate that lack of spaces for social interaction and vehicularoriented routes has been considered as the most important problems of the neighborhood from the viewpoint of the statistical community. Conclusion: The study shows thatsolutions such as enhancing physical and visual quality in the urban landscape, improving environmental quality, paying particular attention to the pedestrians, improving functional and spatial quality, and promoting social, cultural and economic interactions are presented.