نقش کیفیت محیطی محله در سلامت روحی و روانی ساکنان (مطالعه موردی محله سنگ سیاه، کلانشهر شیراز)

بیان مساله: کیفیت محیط آن چیزی است که محیط بوسیله آن نمود پیدا می‏کند و ادراک می‏شود و به عنوان یکی از الزامات اولیه کیفیت زندگی، دربرگیرنده احساس رفاه، آسایش و رضایت مردم از عوامل کالبدی فضایی، اجتماعی اقتصادی، زیست محیطی و نمادین محیط زندگی می باشدو از آنجا که سلامت به عنوان سازه‌ای پیچیده، می تواند سازش ممکن فرد با جهان اطرافش را شکل دهد پس می توان نتیجه گرفت سلامت روانی برای فرد مستلزم داشتن احساس مثبت و سازگاری موفقیت‌آمیز و رفتارهای شایسته و مطلوب محیط اطرافش است که این مشخصه تاثیرپذیر از کیفیت محیطی می باشد. هدف: در پژوهش حاضر برانیم تا ضمن استخراج مولفه‏های موثر در خلق یک محیط مسکونی با کیفیت به بررسی رابطه بین محیط کالبدی با سلامت روحی و روانی ساکنین محله بپردازیم. روش:در پژوهش حاضر به منظور سنجش نقش ارتقای کیفیت محیط در بهبود سلامت روحی و روانی از دو پرسشنامه سلامت‏ روان (28ghq)و پرسشنامه محقق ساخت استفاده شد. ساکنین محله سنگ‏سیاه شیراز به عنوان جامعه پژوهش می‏باشندو با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر برآورد گردید. به منظور پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل اطلاعات آماری از طریق نرم افزارهایspss و لیزرل صورت گرفته و تحلیل‏آماری داده‏ها در 2 گروه توصیفی و تحلیلی انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد به ازای هر واحد بهبود در کیفیت محیط، سلامت روحی و روانی به میزان0.91ارتقا می‏یابد. همچنین بین مولفه کیفیت محیط کالبدی با مولفه ‏های سرمایه اجتماعی (انسجام اجتماعی، اعتمادو امنیت) و مولفه های فضای سبز، دسترسی به خدمات، سیما و منظر(تداوم و سازگاری)، کالبدوعملکرد(تنوع و سرزندگی) در سطوح 99و95 درصد اطمینان رابطه ای معنادار وجود داردو از میان متغیرهای تشکیل ‏دهنده بهبود کیفیت محیط، بعدانسجام اجتماعی بیش‏ترین همبستگی را دارد. نتیجه گیری: انسجام اجتماعی و اعتماد در محله می‏تواند تاثیر بیش‏تری بر ارتقای سلامت روحی و روانی داشته باشد. درنهایت برای ارتقاء وضعیت موجود پیشنهاداتی را در زمینه های کیفیت کالبدی، زمینه اجتماعی فرهنگی، معناگرایی و خوانایی، انعطاف و رویدادپذیری، اجتماع پذیری، سرزندگی و تنوع، خاطره انگیزی و امنیت ارائه گردیده است.

Neighborhood Environmental Quality and Its Role Regarding the Residents’ Spiritual and Mental Health (Case Study of Sang Siyah District, Shiraz Metropolis)

Background: Environmental quality is what represents the environment and helps it to be perceived. As one of the most critical and fundamental implications of quality of life, Environmental quality embraces welfare and wellbeing feelings, comfort, and individuals’ satisfaction of spatialphysical, socioeconomical, environmental, and symbolic factors. Health, as a complex structure, can contribute to the adaptation of an individual to its surroundings. Hence, mental health depends on having a positive sense of wellbeing, successful adaptation and appropriate and desirable behaviors of the surrounding environment, which are influenced by the environmental quality. Objectives: The current study aims to extract the effective components in the creation of a highquality residential area as well as study the relationship between the physical environment and mental health of residents. Methodology: Two questionnaires of mental health (28GHQ) and researchermade questionnaire are used to evaluate the role of environmental quality in improving mental health. Residents of the SangeSiyah neighborhood of Shiraz were considered as the statistical society, and the sample size was estimated using Cochran formula. Cronbach’s alpha coefficient determined the reliability of the questionnaire, and statistical data analysis was conducted by SPSS and LISREL software. Results: Results indicate that environmental quality improvement per unit contributes to the increase of mental health by 0.91. Also, there is a significant relationship between the quality of the physical environment and social capital (social cohesion, trust, and security), green space, access to services, landscape (continuity and adaptability), form and function (diversity and vitality) components at 99 and 95% confidence levels. Social cohesion has the highest correlation with environmental quality. Conclusion: Social cohesion and trust in the neighborhood can have a more significant impact on mental health promotion. Finally, suggestions are provided in the contexts of physical, socialcultural, meaningfulness and readability, flexibility and eventfulness, socializability, vitality and diversity, memory, and security to improve the status quo,