بهسازی منظر حاشیه بزرگراه های درون شهری (موردپژوهی: بلوار چمران شیراز)

بزرگراه ها از زیرساخت های خطی هستند که ساختار، عملکردها و منابع محیطی یک قلمرو را تغییر می دهند، در حالی که عنصر مهمی را در منظر روزانه مخاطبان تشکیل می دهند. امروزه افزایش سفرهای درون شهری، بدون تلفیق یا همجواری مسالمت آمیز با عناصر محیط طبیعی، فشارهای حاصل از زندگی شهری را تشدید کرده است. از آنجا که مخاطب، منظر و مسیر مجاور بزرگراه را نظاره‌گر است، بایستی در کنار جنبه های زیبایی شناختی، مولفه‌های ایمنی و امنیت هم در نظر گرفته شود. در این پژوهش، بهسازی منظر حاشیه بزرگراه چمران شیراز مورد توجه قرار گرفته است تا پس از شناخت معضلات، به ارائه راه کارهایی برای ایجاد مسیرهای ممتد پیاده روی که دارای جنبه تفریحی و تفرجی و منطبق با باغ های موجود در سایت و متناسب با فرهنگ منطقه باشد، پرداخته شود. توجه به محور سبز حرکتی پیاده، ایمنی، خوانایی، پیوستگی، ساماندهی فضاهای فراغتی فرهنگی هم پیوند با فضاهای سبز و باز و ارتقای آسایش اقلیمی و بهره‌مندی بصری کاربران با در نظر گرفتن ویژگی‌ها و ادراکات انسان موردتاکید قرار گرفته است. در این راستا، ابتدا مولفه های موثر در بهسازی منظر، از منابع متعدد استخراج و دسته‌بندی شده است و سپس به کمک روش دلفی و انجام مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته با متخصصان، میزان تاثیر عوامل استخراج‌شده، ارزیابی و اولویت‌بندی شد. سپس در راستای سنجش وضع موجود و اولویت بندی ترجیحات استفاده کنندگان، شهروندان شیراز به عنوان نمونه مطالعاتی انتخاب شده و در قالب پرسشنامه بسته مورد نظرسنجی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزار spss انجام شده است. یافته‌ها نشان داد تنوع در پوشش گیاهی اطراف مسیر پیاده، در نظرگرفتن فعالیت‌های مشارکتی (میانگین = 3.88)، در نظر گرفتن خوانایی راه، تنوع در نورپردازی و ایجاد سکانس‌های متوالی و منقطع (میانگین = 3.61) از اولویت‌های استفاده کنندگان منظر اطراف بزرگراه بوده است.

The Landscape Improvement of the Edge of Urban Highways (Case study: Chamrān Boulevard of Shirāz City)

Highways are the linear infrastructures that alter the environmental structure, functions and resources in a territory, while constituting a significant component through which the individual comes into contact with the landscape. Nowadays, the increase in the urban travel, without integrating or peaceful mingling with the elements of the natural environment, has exacerbated the pressures of the urban life. Since the addressee looks at the landscape of the adjacent highway, the components of safety and security should also be considered along with the aesthetic component. The aim of this research was to identify the problems and find the solutions for the edge of Chamrān Boulevard in Shirāz city. The solutions involved developing a continuous walking route that would provide more recreational opportunities, linked up with the existing gardens and in accordance with the culture of the region. Attention to the green pedestrian pathways, safety, legibility, coherence, organizing the leisure – cultural spaces, linked with the green and open spaces, improving the climate comfort, the user’s visual interest along with taking into account the human being’s perceptions and characteristics have been emphasized. In the first stage, the effective indicators of the landscape improvement have been extracted from the literature and they were categorized. Then, the impact of the extracted factors was evaluated and prioritized using the Delphi technique and conducting the semistructured interviews with experts. Afterward, Shirāz city citizens have been selected as the research sample, to measure the existing status and prioritize the users’ preferences. A closeended questionnaire was used to collect data from the participants. Data analysis was done using SPSS software version 22. Findings showed that the vegetation diversity around the pedestrian pathway, considering the collaborative activities (Mean=3/88), considering the legibility of the path, variation in lighting and developing the continuous and interrupted sequences (M=3/61) were among the users’ priorities.