بازخوانی پیوستار ریخت‌شناسیک پهنه‌مبنا در روند تکوین فُرم محیط انسان‌ساخت شهر ایرانی ترسیم برش‌عرضی شیراز معاصر

گسترش نامتوازن، و درهم‌تنیدگی عناصر و پهنه‌های ناهمگون، یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز آشفتگی و گسست در فُرم و پیوستار ریخت‌شناسیک شهرهاست. ارتباط میان شهر به مثابه بارزترین جلوه محیط انسان‌ساخت با پس زمینه طبیعی اش، طی تاریخ تکوین شهرهای ایرانی، همواره نمایانگر نوعی هماهنگی بوده است. سرشت تکامل شهر، وجود یک هسته آغازین و سازمان یابی واحدهای مشخص فضاییکالبدی پیرامون آن را نشان می دهد. در این ترکیب، مقطع عرضی شهر به نحوی شکل می گیرد که بیشترین تراکم در مرکز نمود می‌یابد، و با گذار تدریجی به پیرامون، از فشردگی بافت کاسته می گردد. این روند تا رسیدن به آستانه پیوند محیط کالبدی و پس زمینه طبیعی ادامه یافته، و مرز باروها و حصارهای تاریخی شهر، به نوعی ورود به عرصه طبیعی را نمایان می‌سازد. این پژوهش آزمونی است در انطباق‌پذیری روش برش‌عرضی با تاکید بر وجه فرآیندی این روش و بومی‌سازی آن در شرایط شهری شیراز، به نحوی که پهنه های متفاوت بر پایه شناخت همه جانبه ویژگی‌های آن‌ها و با کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی از یکدیگر متمایز می شوند. در این مقاله با تکیه بر ادبیات شکل گرفته مبتنی بر لزوم تبعیت از نظمی منتج از سرشت تکوین شهرها، به ترسیم و تحلیل برش عرضی شهر شیراز پرداخته شده است. ضرورت ترسیم و ارائه این برش عرضی زمانی نمایان تر می گردد که نتایج نشان می دهند، روند دگرگونی و رشد شهر، مسیری بسیار متفاوت از پیوستار و نظم ریخت‌شناسیک شهر تاریخی را پیموده است. بر این اساس، برونداد پژوهش، ارائه برش‌عرضی شهر و تعیین پهنه‌های شش‌گانه و خاص ریخت‌شناسیک شیراز است. نتیجه پژوهش، تدارک بستر استفاده از ضوابط مبتنی بر فرم محیط انسان‌ساخت، در هریک از این پهنه‌ها با هدف پرهیز از منطقه‌بندی‌های رایج است. اقدامی که تاثیر به سزایی بر ایجاد نظم دوباره، و برقراری تعادل میان بستر طبیعی و محیط انسان‌ساخت خواهدداشت.