تبیین تاثیر مولفه‌های فضای باز در شکل‌گیری سطوح مختلف معنا برای سالمندان (مورد پژوهی : مجتمع مسکونی اکباتان)

مقدمه: فضاهای باز مجتمع های مسکونی نقش اساسی در شکل گیری معنای ارتباطی ساکنین ایفا می‌کنند. مناسب‌سازی این فضاها با توجه به نیازها و الگوهای عملکردی گروه های بهره‌بردار جهت حضورپذیری اقشار مختلف در تمامی گروه های سنی و جنسی از مهمترین دغدغه‌های طراحان می‌باشد. یکی از گروه های سنی بسیار مهم و ضروری جهت بررسی تاثیر مکان در ایجاد حس نشاط و امید به زندگی برای این اقشار، سالمندان می‌باشد. علی رغم مطالعات متعدد در خصوص حضورپذیری در فضاهای باز مجتمع‌های مسکونی، راهکارهای طراحی مناسب و کاربردی برای طراحان در گروه های بهره‌بردار سالمندان صورت نگرفته است.این پژوهش با هدف بررسی نقش فضاهای باز مجتمع‌های مسکونی درحضورپذیری گروه های سنی سالمندان، به بررسی تاثیر جنبه‌های مولفه‌های کالبد-فعالیت در شکل‌گیری معنا برای سالمندان می‌باشد.روش تحقیق: این پژوهش از نظر نوع تحقیق : کیفی، از نظر راهبرد تحقیق : ترکیبی(تفسیری-تحلیلی و همبستگی) و ابزار جمع‌آوری داده‌ها شامل مشاهده، مصاحبه نیمه سازمان‌یافته و پرسشنامه(بسته و باز) می‌باشد.نتایج و بحث: نتایج پژوهش حاکی از آن است که، مولفه‌های کالبدی و فعالیتی فضاهای باز، در معناداری این فضاها، جهت حضور گروه‌های سنی سالمندان موثر بوده، و شاخصه‌های کالبدی این فضاها بیشترین تاثیر را در شکل‌‌گیری سطوح مختلف معنا برای سالمندان دارا می‌باشند.نتیجه گیری: در میان شاخصه های کالبدی : آسایش محیطی، ایمنی و امنیت محیطی بیشترین تاثیر و مولفه اقلیم کمترین تاثیرگذاری و در بین مولفه‌های فعالیتی : رویدادپذیری و اختلاط عملکردی بیشترین تاثیر در شکل‌گیری سطوح مختلف معنا را دارد. همچنین در بین مولفه‌های معنایی : خوانایی و آشنایی به ترتیب بیشترین و کمترین نقش را در معناداری فضاهای باز برای سالمندان ایفا می‌کنند.

explain the effect of components of open spaces in forming different levels of meaning for the elderly(case study: ekbatan complex)

the open spaces of residential complexes play an underlying role in formation of meaning in the relationship between the residents. making these spaces suitable based on the needs and functional patterns of the user groups to facilitate the presence of all age and gender groups is one of the main concerns of architects. this study, which aims to examine the role of open spaces of residential complexes in welcoming the presence of the elderly group, addresses the influence of physical-activity components in forming meaning for the elderly. the type of research in this study is qualitative and the research strategy is combined (interpretive-analytical and correlation), data collection tools include observation, semi-organized interviewing as well as questionnaire (closed and open).the conclusion of the research reveals that physical and activity components in open spaces influence the meaningfulness of these spaces for the presence of the elderly age group and the physical characteristics of these spaces have the greatest impact on the formation of different levels of meaning for the elderly.among the physical components, environmental comfort and safety-security has the greatest and the component of climate had the least impact on the presence of the elderly in the open spaces of residential complexes and among the component of activity and functional mixing have the greatest impact on the formation of different levels of meaning for the elderly. also, among the components relating to meaning, the readability and familiarity has the most and least effect on forming space meaningfulness for the elderly respectively.