تحلیلی بر نسبت میان «الگو وارۀ تفکر طراحانه» و «مدل‌ های تفکر طراحی» و کاربرد آن‌ ها در طراحی معماری

بیان مساله: اندیشیدن در ارتقاءِ کیفیتِ فضاهای زیست انسان، نیازمند توجه به ساحت معانی در طراحی معماری است و غنابخشی به آثار طراحی معماری نیازمند رشدِ مهارت‌های تفکر در طراحان است. پژوهش‌های صورت‌گرفته در حوزۀ «تفکر طراحانه-‌طراحی»، که از حوزه‌های مطالعاتی در طراحی‌پژوهی می‌باشد، به چگونگیِ اندیشیدنِ طراحان در مواجه با مسائل، مشکلات و چالش‌های طراحی می‌پردازد. تقویت مهارتِ اندیشیدن طراحانه، می‌تواند زمینه‌ساز ارتقاء کیفیت آثار معماری گردد. سوال تحقیق: پژوهش به این پرسش اصلی می‌پردازد که ‌چگونه می‌توان از ساختارهای نظری الگوواره تفکر طراحانه و مدل‌های عملی آن، برای ارتقاء در فرایند طراحی معماری بهره گرفت؟اهداف تحقیق: هدف پژوهش، درکِ چگونگی اثربخشیِ الگوواره تفکر طراحانه-طراحی در غنابخشی به آثار معماری و ارتقاء فرایند طراحی، به‌ویژه در آموزش، بوده‌‌است؛ از این‌رو به بررسی چشم‌اندازهای نظری الگوواره تفکر طراحانه، مدل‌های شناخته‌شدۀ تفکر طراحی و تحلیل نسبت میان آن‌ها پرداخته‌‌است.روش تحقیق: در روش انجامِ این پژوهش ابتدا از راهبردهای تطبیقی به‌منظور مقایسه میان گفتمان‌های نظری الگوواره تفکر طراحانه و مقایسۀ مدل‌های مختلف تفکر طراحی استفاده شده‌‌است. نتایج این بخش، پژوهش را به سوی مفاهیم اصلی در چارچوب‌های نظری الگوواره تفکر طراحانه، مشخصه‌های کلیدی در مدل‌های تفکر طراحی، و هم‌چنین شناساییِ مدل‌هایی که می‌توانند در فرایند طراحی معماری اثر‌بخش گردند، رهنمون ساخت. در تحلیلِ نسبت میان ساختارهای نظری و مدل‌های عملی، استدلال منطقی به‌کار رفته‌است؛ و در نهایت با‌ استفاده از استدلال منطقی و تحلیل‌محتوا، با هدفِ تلاش برای رفعِ موانع و با توجه در مدل‌هایی که می‌توانند در فرایند طراحی معماری راهگشا گردند، امکانِ شکل‌گیریِ مدلی کل‌نگر و یکپارچه از تفکر طراحانه-‌طراحی برای طراحی معماری مطرح شده‌است.مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که شکافِ میان ساختارهای نظریِ تفکر طراحانه و مدل‌های تفکر طراحی نه‌تنها غیر‌طراحان، بلکه طراحان را در بهره‌گیری از این الگوواره دچار اشکال ساخته‌است؛ و لازم است تا اثرگذاری و تعامل میان آنها به دقت مورد توجه قرار گیرد. نتایج در قالب جدولی به منظور توجه به سطوح مختلف(پنجگانه) الگوواره، سپس پیشنهادی از شکل اولیۀ یک مدل طراحی معماری مبتنی بر الگوواره تفکر طراحانه-‌طراحی و هم‌چنین بیان ویژگی‌های کلی این مدل ارائه شده‌است. مدل پیشنهادی اولیه، مدلی پنج مرحله‌ای برای حل مسائل پیچیده طراحی معماری است که مسئله‌ها و راه‌حل‌ها را با نگاه انسان‌محور جست‌و‌جو می‌کند؛ و به یکپارچگیِ حاصل از نگاه کل‌نگر و تفکر سیستمی اشاره دارد و می‌تواند در ارتقاء آموزش طراحی معماری نیز موثر گردد.