به‌گزینی در استفادۀ مجدد سازگار از بنای تاریخی بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی (نمونۀ موردی: خانۀ تاریخی خدیوی زنجان)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
جمشیدی شهرام
|
|
منبع
|
انديشه معماري - 1403 - دوره : 8 - شماره : 15 - صفحه:185 -208
|
|
چکیده
|
بیان مساله: سرشت چند وجهی مفهوم استفادۀ مجدد سازگار از بنای تاریخی و پیچیدگی آن با عوامل متعدد و متنوع تاثیرگذار در میدان عمل، از جمله تعدد گزینه‌های ممکن، تنوع معیارهای ارزیابی و تعارض محتمل در نظرات و انتظارات بازیگران ذی‌نفع، عرصۀ تصمیم‌گیری در این حوزه را با پیچیدگی مواجه کرده است. در همین راستا، لزوم اتخاذ یک روش علمی ایجاب می‌کند که فرایند تحلیل سلسله مراتبی با ارجاع به کارآیی آن در محیط‌های چند معیاره و چند گزینه‌ای مورد رجوع قرار گیرد تا با اتکا بر قضاوت‌های مقایسه‌ای خبرگان، امکان دستیابی به اجماع در تعیین گزینۀ بهینه فراهم شود. گزینش خانۀ تاریخی خدیوی نیز زمینه‌ای عینی پیش می‌کشد تا با اتکا بر قابلیت آن در استفادۀ مجدد سازگار، تعمیم روش مذکور در قلمرو بناهای واجد ارزش محلی به آزمون درآید.سوال تحقیق: چگونه می‌توان از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای انتخاب گزینۀ بهینه در استفادۀ مجدد سازگار از بنای تاریخی بهره برد؟اهداف تحقیق: این مقاله مبتنی بر یک پژوهش تبیینی است که به منظور تدوین یک الگوی تصمیم‌گیری بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی به انجام رسیده تا بر مبنای آن امکان انتخاب گزینۀ بهینه در استفادۀ مجدد سازگار از بنای تاریخی فراهم شود.روش تحقیق: چارچوب روش‌شناسی در پژوهش پشتیبان این مقاله بر یک رویکرد کمی استوار بود که بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی و منطبق بر منطق ریاضی پیگیری شد. پاسخ‌دهندگان نیز بنا به ماهیت داده‌ها در یک جمع خبره نه نفره و یک گروه چهل و یک نفره تعریف شدند. در همین راستا، گردآوری داده‌ها در جهت شناسایی معیارها و زیرمعیارها به شیوۀ اسنادی و در جهت تعیین گزینه‌های ممکن و تشکیل ماتریس‌های مقایسۀ زوجی به شیوۀ میدانی صورت پذیرفت. پردازش داده‌ها نیز مبتنی بر تحلیل سلسله مراتبی، در راستای یک روند سه مرحله‌ای شامل تجزیه، سنجش و ترکیب و با استفاده از نرم افزار اکسپرت چویس نسخۀ 11 انجام شد.مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: در چارچوب فرایند تحلیل سلسله مراتبی؛ تبیین رابطۀ بین متغیرهای اصلی تصمیم‌گیری مشتمل بر هدف، معیارها و زیرمعیارها و نیز گزینه‌ها نشان داد که استفادۀ مجدد سازگار از خانۀ تاریخی خدیوی به عنوان «خانه- موزه» یک انتخاب بهینه است و معیارهای معماری، فرهنگی و اقتصادی به ترتیب، مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در این گزینش هستند. علاوه بر این در روند پژوهش، الگوی مفهومی استفادۀ مجدد سازگار از بنای تاریخی مبتنی بر چهار مفهوم تحول، تکامل، تداوم و تطابق، همچنین؛ منظومۀ معیارها، زیرمعیارها و شاخص‌های ارزیابی در این رویکرد تدوین شدند که یافته ضمنی این پزوهش به حساب می‌آیند.
|
|
کلیدواژه
|
استفادۀ مجدد سازگار، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، گزینۀ بهینه، بنای تاریخی، خانۀ تاریخی خدیوی
|
|
آدرس
|
دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره), دانشکدۀ معماری و شهرسازی, گروه مرمت و احیاء بناهای تاریخی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
shjamshidi@ikiu.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|