انواع تغییر در شکل‌دهی به فضای ساخته‌شده معماری (موردپژوهی: دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنراسلامی تبریز)

بیان مساله: فضای ساخته‌شده معماری در گذر زمان و با تغییر خواست و نیازهای انسانی و عوامل‌محیطی، در شرایطی قرار می‌گیرد که نیازمند تغییر است. این تغییرات به شکل‌های گوناگون و با انگیزه‌های متفاوتی در فضای ساخته‌شده انجام می‌گیرد. هر فضای ساخته‌شده‌ای دارای شاخصه‌هایی است که آن را در قالب سه سامانه کالبدی-فرمی، رفتاری-عملکردی و ادراکی-معنایی می‌توان مورد ارزیابی قرار داد. در این پژوهش، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی به‌عنوان فضای ساخته شده‌ای که نتیجه شکل‌دهی به مجموعه خانه‌های سنتی تبریز است، برای تبیین نقش تغییر در فضای معماری، مورد مطالعه قرار گرفته‌است.سوال تحقیق: تغییر در فضای ساخته‌شده معماری، درچه انواعی قابل دسته بندی است؟ کاربست تغییر در شکل‌دهی به فضای دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنراسلامی تبریز با توجه به انگیزه ایجاد تغییر، چگونه قابل بررسی است؟اهداف تحقیق: این پژوهش به تبیین مفاهیم و دسته بندی انواع تغییر در فضای معماری می‌پردازد و نقش تغییر در شکل‌دهی به شاخصه‌های فضای ساخته‌شده را مورد بررسی قرار می‌دهد.روش تحقیق: این پژوهش از نوع کیفی و با روش توصیفی تحلیلی است، بدین منظور ابتدا اطلاعات حاصل از مطالعات کتابخانه ای و منابع اسنادی مورد بررسی قرار گرفت و با رویکرد تطبیقی موردمحور، به ارزیابی و تحلیل نقش تغییر‌ در فضای‌ساخته‌شده معماری پرداخته شد. در شکل‌گیری ساختمان‌های دانشکده معماری و شهرسازی، انواع تغییر در سه سامانه کالبدی- فرمی، رفتاری- عملکردی و ادراکی- معنایی و با استفاده از مشاهدات میدانی، اسناد و نقشه‌ها مورد تحلیل قرارگرفت.مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: بررسی‌های انجام شده مشخص می‌نماید که تغییر در فضای ساخته‌شده معماری با 6 نوع؛ دگرسازی، سازگارسازی، بازسازی، دگردیس‌سازی، تجمیع‌سازی و تفکیک‌سازی انجام می‌شود که به ترتیب با انگیزه تبدیل، تطبیق، تحوّل، تغیّر، ترکیب و تقسیم صورت می‌پذیرد. این 6 نوع، هریک جلوه‌ای از تغییر هستند. ازاین‌روی، تغییرِ فضایِ ساخته‌شده می‌تواند با چندنوع همراه باشد. به‌نظر می‌رسد در این دانشکده، دگرسازی که با انگیزه تبدیل فضای مسکونی به آموزشی- پژوهشی بوده، بیشترین تغییر در سامانه کالبدی- فرمی اتفاق افتاده‌است. در سازگارسازی به‌جهت تداوم معنا و حضور در فضای با اصالت، تغییرات عمده در سامانه ادراکی- معنایی رخ داده‌است. در بازسازی که ارتقاء و بروزرسانی رفتارها و عملکردها با توجه به نیازهای جدید در اولویت قرار دارد، بیشترین تغییرات در سامانه رفتاری- عملکردی ‌است. در دگردیس‌سازی تغییرات لزوما با هدف و انگیزه خاصی صورت نمی گیرد بلکه بعضا از نوعی ناهماهنگی و یا محدودیت حاصل می‌شود. در دونوع تجمیع‌سازی و تفکیک‌سازی، براساس هدف شکل‌دهی فضا، عمده تغییرات در هر یک از سامانه‌ها می‌تواند به‌وجود آید.

types of change in forming the architectural built space (case study: faculty of architecture and urban planning, tabriz islamic art university)

research problem: the built space of architecture is a specific space with quantitative and qualitative characteristics. human is connection with built space, it means meaning for him and in spatial experience with it. the built space is a place where human-environment interactive patterns are active. passing time, the alteration in human wants and needs, and ecological variables require the conditions where space needs to change. changes can be viewed as an arbiter among protection and destruction. the changes are mirror certain time convictions, mentalities, and conceivable outcomes, and give examples to what’s to come. these progressions can act naturally cognizant and modified, or oblivious and inadvertent, and now and again the combination of these two procedures can cause change in the built space. making any change requires a comprehension of the rationale of the current structure. this rationale depends on things like the possibility of form, the manner in which materials are utilized, and the acknowledgment of its social and authentic qualities.research question: what is the typology of change in the built space?how can the application of typology in shaping the space of the faculty of architecture and urban planning of tabriz university of islamic art be investigated with regard to the motivation for change?research method: this research is of the subjective sort with a systematic engaging technique. for this reason, first, the data acquired from library studies and narrative sources are inspected and with a similar methodology, the job of progress in the built compositional space is assessed and investigated. in certain pieces of the exploration, field perceptions are utilized to examine the examples in space.the most important results and conclusion: studies have indicated that the change in the built space of architecture with 6 species; alteration, adaptation, reconstruction, deformation, aggregation, and separation is performed with the motive of transformation, conformation, reformation, disfiguration, composition, and division. these 6 species are each a manifestation of change, so changing the created space can be accompanied by several types. to more readily clarify the issue, the formation faculty of architecture and urban planning, tabriz islamic art university as a built space, which is the consequence of the arrangement of the traditional houses in tabriz, is contemplated and the role of change in the built space is inspected. each built space has three characteristics physical-formal, behavioral-functional, and perceptual-semantic qualities that communicate which interacts with humans and can change and reproduce in the process of formation. these characteristics create specific spatial patterns. at the faculty of architecture and urban planning, the main goal in the change is transformation of space from residential use to educational use, and to achieve this, the most changes in physical-formal characteristics have occurred. regarding the adaptation of the previous space with the available space and in order to sustain the meaning and concept of space, the highest attention is considered by the perceptual-semantic characteristics of space. actions are taken to reconstruction the spatial, to modify and update the current spatial patterns that focus on behavioral-functional characteristics of space. in deformation, changes are not necessarily made with a specific purpose and motivation, but sometimes they result from some kind of inconsistency or limitation. in two types of aggregation and separation, based on the purpose of shaping the space, major changes can occur in each of the indicators.