نقش مولفه ی جای گشت در ارتقای ادراک و کیفیت سکونت در خانه های تاریخی تبریز

بیان مساله: با شروع دوره ی پست مدرن، اکثر فلسفه های حول مکان، تاکیدی آشکار بر اتمسفر محوری و دوری از نگاه کمی حاصل از تفکر دکارتی به مکان، داشتند. استیون هال در این بین، به پیروی از مرلوپونتی و ادراک تنانه، جای گشت را مطرح می‌کند و کیفیت ارتباطی در فضاهای امروزی در نظریه وی، متکی بر ادراک جای گشت محور دانسته شده است. در این پژوهش به ریشه ی جای گشت، (تغییرات در قرارگیری صفحات که فضا را در نتیجه تغییر زاویه بیننده تعریف می‌کند)، رسیده شده و برقراری آن در فضا تحت دو شاخص تغییر زاویه ی دید و فعالسازی حواس پنجگانه دانسته شده است. سوال پژوهش: ارتباط بین مولفه ی پارالاکس و ارتقای ادراک در فضای خانه های تاریخی تبریز چگونه است؟ هدف پژوهش: رسیدن به مصداق های طراحی این مولفه (جای گشت) و نحوه ی برقراری آن در فضا هدف این پژوهش تعیین شده است. رسیدن به مولفه های جاری ساز این مولفه در فضا می تواند ارتباط بیشتر و حسی مخاطب با فضا را در خانه های امروزی افزایش دهد. در این راستا خانه های تاریخی تبریز به عنوان نمونه موردی برای رسیدن به مقصود پژوهش انتخاب گردیدند، این انتخاب در راستای ماهیت پژوهش مبنی بر انتخاب هدفمند نمونه، انجام گرفته است. روش تحقیق: روش پژوهش اتخاذ شده، روشی ترکیبی، اما غالباً کیفی و مبتنی بر پارادیم پدیدارشناسی می‌باشد، که با تلخیص داده‌ها مدل پژوهشی تبیین شده است و سپس شاخص های به دست آمده از مدل پژوهشی در نمونه های موردی سنجش گردیده است. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: مخاطب در این گونه خانه های تاریخی همواره در سیّالیّتی محسوس در فضا قرار دارد، اکثر تغییر مکان های اصلی در این گونه فضاها با شکست محور افقی و حرکت در محورهای مایل و عمودی همراه می‌باشد که این امر باعث سیّالیّت فضایی رابطه ی بین سوژه و اُبژه می‌گردد و همچنین در راستای این سیّالیّت فضایی، ادراک تک حسی مخاطب از فضا تبدیل به ادراکی چند حسی می‌گردد. در نهایت مخاطب ادراکی تام و عمیق در این گونه فضاها، تجربه می‌کند.

The role of Parallax component in improving perceptions and quality of residence in Tabriz historical houses

Research Problem: With the start of the postmodern period, the views, studies and most of the philosophies around the place, had a clear emphasis on the atmosphere and avoid quantitate look based on Cartesian thought to the place. The reason of this attention can be the following paragraph. as we see, the most of the built environment which we are aging in them changed to no soul skeleton that the only response to our functional needs and doesn’t have any connection with our spirit. Our bodies get used mainly for watching something. We forget the pleasure of bodily experience such as walking, hearing, smelling, and touching; we have been losing sensory meanings related to the world: the ground, the sky, the air and the world. Architecture is implicated in this loss, having become more focused on the instant images rather than either practicality or sincerity. As a result, most of contemporary architecture has been stuck in ocular centrism. Steven Hall, meanwhile, suggests Parallax, following the MerleauPonty and bodily Perception, and relates the quality of communication in today’s spaces to parallaxbased perception. Holl defines Parallax in his book: “Parallax the change in the arrangement of surfaces that define space as a result of the change in the position of the viewer is transformed when movement axes leave the horizontal dimension. Vertical or oblique movements through urban space multiply our experiences. Spatial definition is ordered by angles of perception. The historical idea of perspective as enclosed volumetric based on horizontal space gives way today to the vertical dimension. Architectural experience has been taken out of its historical closure. Vertical and oblique slippages are key to new spatial perceptions. In this study, we arrived at the root of Parallax, (the change in the arrangement of surfaces that define space as a result of the change in the position of the viewer), and we find it in space under two indicators of angleofsight and activation of the five senses. Aim of research: Our aim is to achieve the design elements of this component (parallax) and how to make it in space. In this regard, we chose the historic houses of Tabriz as a case study to achieve our goals. This selection is based on the essence of the research on the purposeful selection of the sample. Research Question: What is the relationship between the parallax component and the promotion of perception in the space of historical houses in Tabriz?Research Method: The research methodology is both qualitative and quantitative, but often qualitative method based on the phenomenology paradigm, we obtained the data model with a research model and then the indices obtained from the research model were measured in case studies. The Most Important Results and Conclusion: The audience in these historic houses is always in a tangible fluidity in space, most of the major displacements in these spaces are associated with the break of the horizontal axis and movement in the vertical axes, which causes the spatial fluidity of the relationship between the subject and the object and also in the direction of this fluidity, the onesensory perception of the audience from space becomes a multisensory perception. On the whole, the audience experiences a deep perception in these spaces.