تاثیر چیدمان بر طراحی فضای آموزش معماری جهت بهبود عملکرد تحصیلی و شناختی

اهداف محتوایی و عملی فرآیند آموزش، به مکانی مناسب جهت بروز رفتارهای مربوطه نیاز دارد؛ لذا نمی‌توان نقش موثر محیط کالبدی آموزش را در فرآیند ارتقا آموزش و یادگیری دانشجویان، نادیده گرفت. امروزه با گسترش مراکز آموزش معماری در ایران و ایجاد تعداد زیادی از این فضاهای آموزشی در مکان‌های ناهماهنگ با نیازهای آن، نگرانی ناشی از تاثیر نامطلوب چنین محیط‌هائی را بر فرآیند آموزش و پرورش معماران، دوچندان می‌کند. لذا، پژوهش حاضر، با هدف سنجش قابلیت‌های محیطی با تاکید بر چیدمان، در کلاس‌های کارگاهی معماری، به عنوان پارامتری مهم در کالبد کلاس، بر بهبود عملکرد تحصیلی و شناختی (با تاکید بر توجه انتخابی) دانشجویان معماری، با بهره‌گیری از علوم روانشناسی محیط و علوم رفتاری، نیازهای دانشجویان معماری در رابطه با قابلیت‌های محیط را مورد شناسایی قرار داده و به روش نمونه موردی در یک بستر توصیفی_تحلیلی، در محدوده‌ی مطالعاتی دانشگاه مازندران، به عنوان دانشگاه مادر در استان مازندران و پذیرنده‌ی دانشجوی معماری در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، صورت پذیرفته است. در پژوهش حاضر، الگوهای چیدمان به‌دست آمده از منابع کتابخانه‌ای در کلاس‌های کارگاهی مقاطع تحصیلی رشته‌ی معماری این دانشگاه که بر اساس نظر کارشناسان و با در نظر گرفتن مقطع تحصیلی، به عنوان عاملی موثر بر نوع فرایند یادگیری، انتخاب شده و مورد آزمون قرار گرفته است. سپس با استفاده از دادههای به‌دست آمده از مشاهده‌ی رفتاری و ثبت رفتار دانشجویان در هر الگو، به بررسی تاثیر هر یک از چیدمان‌های رایج در کلاس‌های معماری، بر عملکرد تحصیلی و شناختی دانشجویان این رشته، پرداخته شده‌است. در نهایت بر اساس نتایج به‌دست آمده از تحلیل محتوای کیفی داده‌ها، الگویی از چیدمان مناسب که سبب بهبود عملکرد تحصیلی و شناختی دانشجویان می‌گردد، ارائه شده است. بر اساس نتایج حاصل از مشاهدات رفتاری، ترکیبی از الگوهای رایج، برای کلاس‌های کارگاهی معماری پیشنهاد می‌گردد که شامل فضاهای فردی در کنار فضاهای جمعی با استفاده از چیدمان منعطف که قابلیت تبدیل به چیدمان فضای فردی یا جمعی را دارا باشد، ایجاد اتاقک‌های نیمه‌باز برای هر گروه در نقاط پیرامونی کلاس جهت شخصی‌سازی گروه‌ها و همچنین افزایش فضای تعاملاتی دانشجویان با استفاده از چیدمان حول یک میز، در کنار سایر فضاها همچون فضای نمایش آثار و کتابخانه‌ می‌باشد.

The Effect of layout on Educational Spaces Design to Improve academic and cognitive performance

Achieving educational goals requires an appropriate place to create relevant behaviors, so the effective role of the learning environment in Improving students’ learning and development, cannot be ignored. One of the environmental capabilities that can be effective in students’ education in a class is the layout pattern in the classroom. As previous study stated, the layout pattern is divided into two general categories comprising traditional and participatory pattern. The former shows the pattern where people sit in a row whereas in the latter people work in groups of more than two people. In this regard, the layout can be circular, semicircular, or optional. In this study in order to clarify the influence of the architectural studios layout on students’ cognitive function, two abovementioned patterns in different type including traditional, participatory (multipersonal groups), participatory (circular classbased) and participatory (tablebased) were tested. It is worthy of note that the experimental experiments were carried out to record the student behaviors in the context of different furniture layouts in architectural studios. Therefore, much of this study is qualitative in nature and behavioral observation technique was used. Date analysis was done by using content analysis method. The statistical population of this research included 100 undergraduate and postgraduate students of architecture studying at University of Mazandaran during 20182019. In this regard, data achieved from deep observation studios are analyzed qualitatively to achieve the appropriate pattern of furniture layout for architectural studios of University of Mazandaran. The results of deep observation showed that traditional model increased attention to selfemployment, individuality, and studentteacher dependency. Moreover, this pattern can reduce the level of enjoyment, which plays an important role in increasing learning capacity. In contrast, participatory (multipersonal groups) layout enhanced the interaction between students. In this regard, the information exchanged results in increasing collaboration in designed activities similar to participatory (tablebased) layout. The obtained results from participatory (circular classbased) demonstrated that the mobility, attention and academic performance decreased. In conclusion, it is noted that the use of group layout had a greater impact on improving academic function while the using of a table setting had a greater impact on cognitive function. According to the achieved conclusions and alongside the purpose of the study, the final pattern is expressed as a composition of current patterns. It is suggested that the pattern includes: personal spaces next to the plural ones with using flexible arrangement so that the confidentiality of the students is covered necessarily and a groupsbased space can be shaped to promote interaction between them. _Making semiopen chambers for each group to make personalization for the groups in addition to sitting space with special shelves in the situation, groups can make changes in appearance as well as color of them to promote the belonging sense, pleasure of and cooperation in the classroom. _Increasing in interactive space of students with applying tablebased arrangement around teacher’s table to increase interaction between students and teacher as well as information exchange. _ Creating shelves for students, a small library for each class, a display space, a semiopen space beside the green space for each class.