الگوی پیشنهادی معماری محله اسلامی ایرانی بر مبنای مدل نگره‌های زندگی ساز حکمت اسلامی

انسانی که موجودی نظام مند، مدنی الطبع و خلاق فضای زیست است جهت رشد و توسعه در مسیر تعالی، به الگوی سکونتی نیاز دارد. معماری سکونتگاه محله‌ای امروزی و به اصطلاح مدرن تحت تاثیر مولفه‌های کالبدی معماری و شهرسازی و اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی غربی قرار گرفته و زمینه‌ی ضعف در تعلق، دلبستگی و پیوند فرد با محیط زندگی را به وجود آورده‌اند. الگوی تشکیل‌دهنده‌ی سکونتگاههای محله ای همواره متناسب با فرهنگ و آداب و رسوم و سنن یک ملت شکل می‌گیرد. بر اساس تجربه‌ی زندگی در محلات قدیمی، همواره در وجه باطنی آن بر تقویت همبستگی و روابط اجتماعی و مفهوم شکل‌گیری مجموعۀ اسلامی تاکید داشته است. در این تحقیق به الگوی سازنده‌ی محله‌ی مسکونی متناسب با ابعاد اسلامی ایرانی آن در حوزه معماری سکونتگاهی تاکید شده است. عدم وجود الگوی سازنده‌ی محله، به عدم شالوده و بنیان‌های قوی نظری در تعاریف و مفاهیم دقیق و روشن از محله بازمی‌گردد. ارائه‌ی مفهوم دقیق و تدوین مبانی نظری معین و مدون بر پایه‌ی جهان‌بینی اسلامی می‌تواند الگوی مناسبی در بخش نظری و عملی از معماری محله‌ی مسکونی ارائه نماید. این تحقیق از یک سو بنیادی و نظری است و از روش استدلال و تحلیل منطقی بر پایه‌ی منابع کلام الهی و معصومین بهره می‌گیرد و از سوی دیگر در حوزه‌ی کاربردی به ارائه‌ی مفهومی و الگوی عملی از معماری محله‌ی اسلامی می پردازد که متناسب با نیازهای مادی و معنوی انسان در جهت توسعه و تکامل از منظر اسلامی است. یافته‌ها حاکی از آن است که آنچه به مفهوم محله ارتقاء می‌بخشد، شناخت مبانی و هدف در شکل‌گیری محله است. و آنچه در این مفهوم زیرساخت معماری محله است الگویی زندگی‌ساز با روشی نظام‌مند و مجموعه‌نگر است که بر اساس مبانی حکمی معماری با سه جهان‌بینی دینی، فلسفی و علمی استوار شده است و توسط عوامل هماهنگ‌ کننده جامعه در سطح سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است.