ناصرخسرو و پساقصیده (تحلیل شاخصه‌های پسامحوری در قصاید ناصرخسرو)

قصیده از سنتی ترین قالب های ادبی است که بنابه کلیت منسجمش ظرفیت ویژه ای در مدح و تعلیم دارد. موضوع واحد و پردازش این موضوع در یک قالب و ساختار بسته باعث می ششود تا القای معنی و تاثیرگذاری قصیده بر مخاطب بیشتر شود. قصاید ناصرخسرو، برعکس قصاید رایج سبک خراسانی، بنابه تاویلی بودن زبان، فرمی فرارونده، صیروری و چندلایه به خود گرفته اند که می توان اصطلاح پساقصیده را برای آنها به کار برد. پساقصیده، ناظر بر فرایند زبانی و فرمیک است که قصیده را در فرایندی واسازانه قرار می‌دهد. پس در این تعریف، پساقصیده نوعی سبک گریزی دوره ای و شخصی است که بنیان‌ها و اصول موضوعۀ خود را ویران، برهنه و تجزیه کرده، از ثبات و استحکام می‌اندازد. در این پژوهش تلاش شده تا با روشی توصیفی تحلیلی و رهیافتی پسامحورانه، شاخصه‌های واسازانه و فروپاشانندۀ زبانی و فرمی این قصاید بررسی شود. فراروی از تقابل‌های دوگانه، تناقض معنایی، چندلایگی زبان، صیرورت فرم، سوژه زدایی، بافت زدایی، گفتمان‌سازی و... مهم‌ترین شاخصه های پسامحوری قصاید ناصرخسرو محسوب می‌شوند.

Nāser Khosrow and PostQasideh: A Study of Postaxiomatic indices in Nāser Khosrow’s Qasāyed

Qasideh is a traditional verseform with a special pedagogical and eulogical capacity. Meanwhile due to its single subject matter and the way it is elaborated in a closed frame work, qasideh is strong enough to convey its meaning and effects. Nāser khosrow’s Qasāyed, in contrast to those of Khorāsāni Tradition, are interpretive and thus multifaceted in a way that they can take the name of “PostQasideh”. This new version of qasideh, in fact, through performing a deconstructive process deprives the poem of its essentials and principles. The present article is an attempt to show the elements of this deconstructive process which includes among all: going beyond double articulations, creating paradoxical meanings, dynamic character of form, desubjectivization, decontextualization, and discourse formation.