بررسی و تحلیل آیین‌های باروری در شاهنامه فردوسی

آیین‌های باروری از اسطوره‌های بنیادین بشر است که بخش قابل‌توجهی از اساطیر جهان را در خود جای داده‌است. بن‌مایه این آیین‌ها مبتنی‌بر چرخه سالانه طبیعت میان خشکی و سرسبزی است. این مراسم تجسّمی آیینی از مرگ و سپس باروری طبیعت بود که آن را در مرگ یا غایب‌ شدن یک ایزد و بازگشت مجدد او تصور می‌کردند. در ژرف‌ساخت داستان‌های شاهنامه فردوسی می‌توان بازمانده‌ها و یا تاثیراتی از آیین‌های باروری را دید. بررسی ساختار داستان‌های شاهنامه نشان می‌دهد که علاوه بر نمونه شناخته‌شده «سیاوش»، داستان‌های نوذر و کیقباد، رفتن کیخسرو و فرنگیس به سیاوش‌گرد و داستان بیژن و منیژه مبتنی بر طرح آیین‌های باروری‌اند. همچنین، وجود عناصر معناداری در ساختار داستان سیامک و هوشنگ، ارتباط ساختار این داستان را با آیین‌های باروری نشان می‌دهد. تامل در ساختار اسطوره‌ای متن شاهنامه نشان می‌دهد که توجه به ژرف‌ساخت اسطوره‌ای داستان‌ها از روش‌های مناسب در نقد اصالت متن است