زمان، هویت و روایت: چگونگی فهم زمان در روایت های تخیّلی غرب و ایران

زمان استعاره ای است که خود را با گذار، تکرار و مکان نشان می‌دهد و انسان تنها موجودی است که با این استعاره، هم استمرار می‌یابد و هم خود را می‌شناسد. روایت‌های تخیلی عالی‌ترین ساختارهایی هستند که زمان وجودی انسان را نشان می‌دهند. از این‌رو، هم هویت‌سازند و هم تحت تاثیر هویت‌ها. این مقاله با بررسی شکل‌های زمان در روایت‌های تخیلی نشان می‌دهد که چگونه در هر برهه‌ای، منجر به هویت‌های ویژه شده‌اند. این هویت‌ها نه تنها در بازتولید روایت‌ها به‌گونه‌ای زمان را تاویل کرده‌اند، بلکه به شکلی به تاویل و تببین خود نیز پرداخته‌اند. اصلی‌ترین مساله این تحقیق آن است که روایت‌های تخیّلی ایران به شکل روایت‌های تخیّلی غرب، زمان را تجزیه نکرده‌اند؛ از این‌رو، انسانِ ایرانی چه در تولید روایت‌های تخیّلی و چه در دریافت آن، دیرتر به تخیّلِ تاریخی رسیده و بیشتر متاثر از تخیّلِ تمثیلیِ گفتمانِ عرفانی بوده است.