مقایسه اقوال ایزدی ها با کلامات یارسان در پرتو برخی سروده های ایرانی غربی

در این مقاله سروده‌های ایرانی را به دو دسته کلی تقسیم کرده‌ایم: سروده‌هایی که مبتنی‌بر سنتی شفاهی و قدیم بوده‌اند، و دیگر سروده‌هایی که به دنبال شکل‌گیری شعر عروضی فارسی متاثر از شعر عرب پدید آمده‌اند. دسته نخست را سروده‌های شفاهی و دسته دوم را سروده‌های مکتوب نام نهادیم و پس از شرح مختصری درباره اقوال ایزدی‌ها و کلامات یارسان، به‌عنوان دو نمونه از سروده‌های شفاهی ایرانی، به مقایسه آنها از حیث برخی ویژگی‌های صوری، همچون انسجام درون‌متنی، بیت و مصراع و قافیه پرداختیم. براساس تحولِ ویژگی‌های صوری در اقوال و کلامات و دیگر سروده‌های ایرانی غربی، به این نتیجه رسیدیم که اقوال ایزدی‌ها یکی از قدیم‌ترین انواع سروده‌های شفاهی ایرانی غربی است، درحالی‌که کلاماتِ یارسان، احتمالاً تحت ‌تاثیر سنت مکتوب و قویِ شعر عروضی فارسی، بسیاری از ویژگی‌هایِ شفاهی خود را از دست داده و به سروده‌های مکتوب نزدیک شده است. در عین حال برخی ویژگی های مهم‌ترین سروده‌های ایرانی غربی را نیز تحلیل کرده ایم.