بررسی عملکرد بهداشت رزمی در دفاع مقدس

زمینه و هدف: این تحقیق به منظور بهره مندی از تجارب و دستاوردهای بهداشت رزمی در طول هشت سال دفاع مقدس و استفاده از آن به عنوان یک سند درجه یک، آموزشی و عملیاتی معتبر در واحدهای بهداشت، دانشکده هایطب و طب رزمی و دیگر گروه های هدف انجام یافته است. این پژوهش، راهی است برای ماندگار ساختن عملکرد و تجارب بهداشت رزمی جهت عبرت و آگاهی آیندگان از مواقع و مواضع سخت و بحرانی؛ و ابزاری است مهم برای نقد مسائل و مشکلات و ارائه راه حل برای آنها، پیشگیری و کاهش هرچه بیشتر آسیبها، ضایعات و تلفات در مواقع اضطراری، جامه عمل پوشاندن به تاکیدات مکرر امام و مقام معظم رهبری در ثبت حوادث دفاع مقدس و پیشگیری از خطر فراموشی آنها. جامعیت این پژوهش در ارائه عملکرد بهداشت رزمی در حوزه بهداشت و درمان در تحقیقهای موردی مشاهده نگردیده است. روش پژوهش: روش تحقیق، آمیزهای است از مطالعه کتابخانه ای و استفاده از یادداشت نوشته های روزان های که در هنگام وقوع حوادث توسط دکتر عوض حیدرپور شهرضایی به رشته تحریر درآمده است. ثبت دقیق جزییاتِ قابل توجهی از چگونگی وقوع حوادث به دور از عنصر تخیل، علت رخدادها، نواقص، مشکلات، مصائب، تلاشهای بیوقفه برای مقابله با اپیدمی ها و بیماریهای واگیر، زمان، مکان و نام اشخاص، از مولفه های اساسی این دستنوشته ها محسوب میشود که به عنوان منبعی غنی، بینظیر و ارزنده درخور اعتناست. همچنین، پژوهشگر برای ثبت و ضبط داده ها، از تحقیق میدانی به شیوة پرسش و مصاحبه شفاهی که با عنصر »تداعی « توام بوده، بهره برده و بخش مهمی از عملکرد بهداشت رزمی را به طور دقیق و جامع، با جزئی نگری و حفظ امانت با رعایت استناد و قایع ارائه کرده است.یافتهها: شروع جنگ تحمیلی، سبب آشفتگی بافت زندگی مردم و بروز مشکلات بهداشتی متعددی در منطقه گردید. بر اثر آن، خیل عظیم مردم مناطق جنگ زده از خرمشهر، آبادان، اهواز، دزفول، سوسنگرد، شوش و روستانشینان مناطق اطراف این شهرها و مردمی از ایلام و کرمانشاهان مجبور به ترک خانه و کاشانه شده؛ به طور عمده در استآن های مربوط و سایر نقاط کشور اسکان یافتند. در چنین وضعیت بحرانی، خطر بروز اپیدمی ها و بیماریهای واگیر جمع کثیری را تهدید میکرد. بنا به ضرورت، بهداشت رزمیِ سپاه به منظور پی شگیری از خطر شیوع اپیدمی و بیماریهای واگیر بارجحان بهداشت بر درمان و بسیج جامعه علمی، شروع به تهیه و تدوین دستورالعم لهای کاربردی، مبتنی بر اصول علمی آموزشی و اجرای آنها در واحدهای نظامی نمود و با ارائه خدمات بهداشتی در پشت جبهه ها و جبهه ها مشتمل بر : معاینه بهداشتی رزمندگان قبل از اعزام، آموزش بهداشت و واکسیناسیون آنان علیه بیماریهای واگیر، ایجاد محیط زیستی سالم، نظارت بر تهیه و تامین آب و غذای سالم و بسیاری از خدمات دیگر، توانست علاوه بر تامین کارایی نظامی نیروها از گرمازدگی و بروز اپیدمیها و بیماریهای واگیر پیشگیری نماید. نتایج : در طول هشت سال جنگ تحمیلی، حوزه بهداشت رزمی نقش موثری در حفظ و تامین سلامت رزمندگان ایفا نمود. عملکرد مدبرانه این واحد رزمی به پیشگیری از هرگونه اپیدمی و فراگیری بیماری در سراسر جبهه ها منجر شد.