اثر رویشگا‌های مرتعی ایران بر خواص فیزیکوشیمیایی شیر گوسفندی

طیف وسیعی از لبنیات سنتی با خواص حسی، رنگ و بافت منحصر بفرد در مناطق مختلف اقلیمی ایران تولید می‌شود که از نظر امنیت غذایی بسیار مهم است. از عمده‌ترین دلایل تنوع در لبنیات سنتی تولید شده در رویشگاه‌های مختلف، تفاوت موجود در ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی شیر است. اثر نوع مراتع و رویشگاه‌ها بر خواص فیزیکوشمیایی شیر گوسفندان به‌منظور درک کیفیت لبنیات تولیدی و همچنین مدیریت مراتع کشور گامی ضروری است. در این مطالعه اثر 8 رویشگاه مرتعی کشور شامل آذربایجانی، شمال خراسانی، شرق زاگرس، البرزی، ایران مرکزی، میانی، خلیج فارسی و عمانی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی شیر گوسفندی مانند درصد چربی، پروتئین، لاکتوز، ماده جامد بدون چربی، چگالی، نقطه انجماد، ph، هدایت الکتریکی و نمک، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که به استثناء چگالی و ph، سایر خواص فیزیکوشیمیایی شیر گوسفندی در سطح احتمال 95% متاثر از رویشگاه‌های مورد بررسی است. براساس نتایج، اغلب خواص فیزیکوشیمیایی شیر گوسفندان در رویشگاه آذربایجانی و عمانی، به ترتیب دارای بیشترین و کمترین مقدار در ویژگی‌های مورد مطالعه بود. این مطالعه گامی ضروری در جهت شناسایی مناطق مستعد پرورش گوسفند و تولید لبنیات با کیفیت از شیر گوسفندی و همچنین مدیریت بهتر مراتع و رویشگاه‌های کشور است.   

evaluation of physicochemical properties of sheep's milk affected by various rangelands in iran

a wide range of traditional dairy products with unique visual properties, color and texture are produced in various climatic regions of iran, which is very important in terms of food security. one of the main reasons for the diversity in traditional dairy products produced in different habitats is the difference in the physicochemical characteristics of milk. analyzing the effect of the type of pastures and habitats on the physicochemical properties of sheep’s milk is a necessary step toward understanding the quality of dairy products and also the management of pastures in the country. in this study, the effect of 8 pasture habitats of the country, including azerbaijani, shomal khorasani, shargh zagros, alborzi, iran markazi, miyani, khalije farsi, and omani, on the physicochemical characteristics of sheep’s milk, such as percentage of fat, protein, lactose, solid non-fatty acids, density, freeze point, ph, conductivity, and salts. results showed that except for density and ph, other physicochemical properties of sheep’s milk are affected by the investigated habitats at the 95% probability level. based on the results, most of the physicochemical properties of sheep’s milk in azerbaijani and omani habitats had the highest and lowest values in the studied characteristics, respectively. this study is a necessary step towards identifying areas prone to sheep breeding and producing quality dairy products from sheep’s milk, as well as better management of pastures and habitats in the country.