بررسی و نقد کارکرد هنر اسلامی در خداشناسی و معنویت از دیدگاه سیدحسین نصر

هدف اصلی پژوهش پیش‌رو تبیین، تحلیل و نقد نسبت و پیوند واقعی میان هنر اسلامی و معنویت و خداشناسی بر اساس رویکرد دکتر نصر است. روش پژوهش در این نوشتار، تحلیلی اسنادی است و در جمع‌آوری داده‌ها از شیوه کتابخانه‌ای استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از نگاه نصر، هنر اسلامی افزون بر این که معنویت‌بخش است، می‌تواند به عنوان تجلی غایت الهی نیز به شمار آید؛ زیرا سبب می‌شود انسان درباره زیبایی‌های هنر تفکر نموده و با کمک آنها همواره خدا را یاد کند. مهم‌ترین نقد بر دیدگاه نصر، به نوع نگاه ایشان نسبت به ماهیت هنر و همچنین نقش آن در کارکردهای معنوی و خداشناسانه وارد است. وی با تقسیم هنر به دینی، قدسی و سنتی، ملاک و معیار قدسی بودن هنر را جوامع و نه انسان، دانسته است و هنر قدسی را نیز هنری می‌‌داند که از یک جامعه سنتی سرچشمه گرفته است. دیگر اشکال نظریه وی در باب هنر، تطبیق اندیشه‌های خود با آثار هنری در تمدن اسلامی است که در ادامه پژوهش به آنها اشاره می‌شود.

a critical review of the function of islamic art in theosophy and spirituality from seyyed hossein nasr’s perspective

the present research is mainly intended to explain, analyze and criticize the relationship between islamic art and spirituality and theosophy based on dr. nasr’s approach. the research method in this article is based on the documentary analysis method and the library method was used in data collection. the findings of the research show that, from dr. nasr’s perspective, islamic art, in addition to being spiritual enhancing, can also be considered as an ultimate manifestation of divinity, because it causes man to deliberate on the beauties of art and always remember god with their help. the most important critique of dr. nasr’s view concerns his view on the nature of art as well as its role in spiritual and theological functions. by dividing art into religious, sacred and traditional, he has considered societies and not humans to be the criteria for the sacredness of art, and has also considered sacred art to be an art that originates from a traditional society. another drawback leveled against his theory about art is matching his thoughts with works of art in islamic civilization, which will be mentioned in the next parts of the research.