مفهوم خدا در اندیشه کندی

کندی نخستین فیلسوف مسلمان، مترجم از یونانی به عربی در نهضت ترجمه، و معاصر با معتزله است. تلقی کندی از متافیزیک با الهیات گره می‌خورد به‌نوعی در تعریف موضوع فلسفه، آنرا دانش به حقیقت و علل می‌داند و مفاهیم او در موضوع فلسفه با رویکرد الهیاتی مطرح می‌شود. براین اساس مسئله این نوشتار تلقی کندی از مفهوم خدا است تا حدود استقلال اندیشه او از اندیشه یونانی و تاثیر رویکرد اسلامی و قرآنی درباره مفهوم خدا روشن شود. بنابر تعریف کندی از فلسفه اولی، خدا در فلسفه کندی چه جایگاهی دارد؟ آیا خدای کندی خدایی فلسفی متاثر از نگاه اسلامی قرآنی است یا خدایی متاثر از نگاه یونانیان است؟. خدا برای کندی در موضوع فلسفه چه ‌به عنوان علت و چه به‌عنوان حق جایگاه مهمی دارد. باتوجه به نگاه فلسفی کندی و تعریف او از فلسفه، تاحدی متاثر از یونان و رویکرد اسلامی است. «حق» و «واحد» دو مشخصه خدای قرآنی در کندی، و «انیّت محض» و «علت نخستین» و «فاعل نخستین» نیز مشخصه خدای فلسفی و متاثر از یونان نزد کندی است. در اینجا با توجه به تعریف فلسفه اولی و موضوع آن نزد کندی به بررسی مفهوم خدا می‌پردازیم.

The Concept of God in AlKindi’s Reflections

AlKindi is the first contemporary Mu’tazilite Muslim Philosopher, who has translated various works from Greek into Arabic during the translation movement period. AlKindi’s impression of metaphysics has been entangled with theology in such a way that in his definition of philosophy he considers it as knowledge about truth and causes and discusses it with a theological approach. On this basis, the present paper is intended to examine AlKindi’s impression of God and the writer attempts to clarify the limits of the independence of his thought from the Greek thought and the impact of the Islamic and Qur’anic approach concerning the concept of God. According to AlKindi’s definition of primary philosophy, “what status does God have in AlKindi’s philosophy?” Is AlKindi’s God a philosophical God affected by an IslamicQur’anic outlook or a God affected by the Greek outlook? Either as the Cause or as the Truth, God has an important status in philosophy for alKindi. AlKindi’s philosophical outlook and his definition of philosophy are to some extent affected by Greece and the Islamic approach. “Truth” and the “One” are two features of the Qur’anic God in Alkindi’s view; and “pure isness”, “primal cause”, and “prime agent” are also the features of the philosophical God affected from Greek philosophy in AlKindi’s view. In this research, we would examine the concept of God given the definition of primary philosophy and AlKindi’s impression of it.