بررسی دیدگاه ملاصدرا دربارۀ استمرار اشیاءِ درزمان در پرتو اکنون گرایی اولویّتی

در متافیزیک تحلیلی معاصر دو نظریّه رقیب در مسالۀ چگونگیِ استمرار اشیاء در زمان موجود است، دوام‌گرایی (endurantism) و امتدادگرایی (perdurantism). براساس دوام‌گرایی اشیاء سه بعدی‌اند و از طریق حضور تام در هر لحظه از زمان موجودند و براساس امتدادگرایی اشیاء چهاربعدی‌اند و علاوه بر اجزاء مکانی، دارای اجزاء زمانی نیز هستند. اوّلی اکنون‌گرایی و دوّمی سرمدی‌گرایی درباب زمان را پیش‌فرض می‌گیرند. اکنون‌گرایی این ایده است که تنها «اکنون» و محتویات آن موجودند و گذشته/آینده واقعیت ندارند. براساسِ سرمدی‌گرایی تمامیِ مواضعِ زمان یعنی گذشته/اکنون/آینده به نحو مساوی موجود و واقعی هستند. از ترکیب نظریات زمان و استمرار چهار ترکیب بوجود می‌آیند: 1. امتدادگرایی/سرمدی‌گرایی، 2. دوام‌گرایی/سرمدی‌گرایی، 3. دوام‌گرایی/اکنون‌گرایی و، 4. امتدادگرایی/اکنون‌گرایی. دیدگاه صدرا دربارۀ استمرارِ در زمان، با (1) و (4) شباهت دارد امّا، بدلیل ناسازگاریِ درونی(4) و ناسازگاری‌اش با (1)، دیدگاه صدرا این دو هم نیست و بلکه، ایدۀ پنجمی می‌تواند باشد که می‌توان آن را امتدادگرایی/اکنون‌گرایی اولویّتی نام نهاد که بر اساس آن هویّات اکنون به صورت بنیادینِ درزمانی موجودند و گذشته/آینده موجودند امّا، بر اکنون مُبتَنی هستند.

Investigating Mullā Sadrā’s Viewpoint on the Continuity of Objects Dichotomy in the Light of Priority Presenticism

In contemporary analytical metaphysics, there are two competing theories in stating the problem of the continuity of objects in the time. They are endurantism and perdurantism. As endurantism shows, objects are three dimensional and exist in every moment of time through a total presence, while according to perdurantism, objects are four dimensional and enjoy temporal aspects as well as spatial ones. The first viewpoint is presenticism and the second one is eternalism both of which presuppose the time. According to presenticism, only the present and its elemnts matter and future and past are not true. However, eternalism, all of time elements (past, present and future) are equally true and existent. Combining the theories of time and continuity would meet four conditions: 1. perdurantism and eternalism; 2. endurantism and eternalism; 3. endurantism, presenticism; 4. Perdurantism and presenticism. Mullā Sadrā’s viewpoint on the continuity of objects in time is more similar to 1 or 4 but due to internal incompatibility of 4 and incompatibility of 1, one cannot consider Mullā Sadrā’s viewpoint to these two conditions. However, we might consider another fifth condition as perdurantism and priority presenticism based on which the identities of present are fundamentally existent diachronically. Thus, based on this categorization although present and past exist but they are based on the present.