تحلیل الگوی مفهوم نقد علمی

نقد پژوهی یکی از نیازهای کاربردی جامعه علمی به حساب می‌آید؛ اما این حوزه پژوهشی پر اهمیت، امروزه با آسیب‌ها و آفتهایی روبرو است که از جمله آن، فرعی قلمداد کردن مساله نقد و فقدان نگاه روشمند به مفهوم نقد علمی است. در این مقاله پس از اشاره اجمالی به قلمرو مباحث نقد ادبی و نقد هنری، از عدم طرح موضوع مولفه‌های نقد علمی در این پیشینه سخن به میان آمده است و سپس با هدف ضرورت تمییز شاخصه‌های نقد علمی از نقدهای ذوقی و غیر علمی، به تبیین مولفه‌های هشت‌گانه نقد علمی پرداخته شده که عبارتند از: 1 نظام‌مندی، 2 الگومداری، 3 جامع‌نگری، 4 نگاه انتقادی، 5 اِبتنای فلسفی، 6 تخصص مداری، 7 خلاقیّت و 8 اخلاق مداری. بدون تردید برای دستیابی به یک نظریه جامع نقد در حوزه علوم انسانی نیازمند تبیین ضرورتها ، تعاریف و ویژگیهای مفهوم نقد علمی هستیم چرا که بدون نظریه نقد راهی برای خروج از آسیبهای مطالعات نقد پژوهی علوم انسانی کشور وجود ندارد.