زبان عرفانی و اشارات؛ بر مبنای حدیث «لولاک لما خلقت الافلاک»

عارفان در بیان دیدگاه‌های کشفی و ذوقی خود، از مضامین آیات قرآن و احادیث قدسی و نبوی به‌طور چشمگیری بهره‌مند شده‌اند. آنان ازاین‌طریق هم به مبانی نظری خود قداست بخشیده‌اند و هم برای اثبات ادعایشان، به آیات و احادیث، استشهاد می‌جسته‌اند. اهل سیر و سلوک، به قشر و پوسته‌ی احادیث بسنده ننموده، بلکه درپی کشف لایه‌های پنهانی و تاویل و توجیه باطنی آن‌ها نیز بوده‌اند. یکی از این احادیث که مطمح نظر اهل معرفت است، حدیث قدسی: «لولاک لما خلقت الافلاک» است. این کلام ربّانی، دست‌مایه‌ی سالکان و مجذوبان واقع شده و هرکدام بنابر مذاق و مشرب عرفانی خود، بدان نگریسته‌اند. عصاره‌ی سخن اهل عرفان، بر این نکته اشاره دارد که هدف غایی آفرینش، شخص شخیص حضرت محمد(ص) و خاندان مطهرش، که آینه‌ی تمام‌نمای اسماء و صفات الهی‌اند، بوده است. در این جستار، حدیث قدسی ازنظر سند و اختلاف در واژگان، ارتباط حدیث «کنز مخفی» و حکمت آفرینش، چرایی رابطه‌ی خلقت پیامبر(ص) و عوالم هستی و جایگاه پیامبر(ص) در کَونین(دو عالم) مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است.