بررسی تنوع ژنتیکی صفات ریشه در عدس (lens culinaris medik )

عدس یکی از مهم‌ترین گیاهان تیره بقولات است. کمبود آب از مهم‌ترین مسائل در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا است. با توجه به اهمیت ویژگی‌های ریشه در عدس و تاثیر آن‌ها بر عملکرد گیاه و اجتناب از تنش خشکی، جهت یافتن تنوع ژنتیکی بین صفات ریشه در 23 ژنوتیپ عدس آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ایلام انجام شد. 30 روز پس از جوانه زنی بذرها قسمت‌های هوایی توسط قیچی جدا و سپس ریشه‌ها از بستر ماسه بادی توسط آب تحت فشار جداسازی شدند. سپس به اندازه گیری 16 صفت ریشه پرداخته شد، نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها در بیشتر صفات ریشه در سطح 1% اختلاف معنی‌داری وجود دارد. بیشترین میزان وزن خشک اندام هوایی و تراکم بافت ریشه به ترتیب به مقدار 0.056 و 0.108 در ژنوتیپ سپهر مشاهده شده است؛ همچنین بیشترین میزان چگالی ریشه 0.21 ساننی‌متر مکعب را ژنوتیپ filip2012- 2l دارا بوده است. ژنوتیپ ill8006 نیز بیشترین مقدار چگالی سطح ریشه 4.63، قطر ریشه 0.035 و حجم مخصوص ریشه 0.000025 و وزن تر ریشه 1.15 را دارا بوده است. بیشترین میزان شادابی ریشه 459.30 و طول ریشه 55.71 سانتی مترنیز به ژنوتیپ filip2014- 02il تعلق داشت. بیشترین میزان تراکم حجم ریشه 0.00027 در ژنوتیپ filip2014- 72l مشاهده شد. ژنوتیپ filip2014- 103l دارای بیشترین مقدار تراکم طول ریشه 0.032 و سطح ریشه 313.46 بود. بیشترین مقدار طول مخصوص ریشه 1645.8و حجم ریشه 2.49 سانتی متر مکعب به ژنوتیپ filip2007- 95l تعلق داشت. بیشترین میزان محتوای آب ریشه 33.71 در ژنوتیپ 6-316 مشاهده شد. ژنوتیپ filip97-10l بیشترین میزان وزن خشک ریشه 0.053 را داشت. با توجه به وجود تنوع ژنتیکی بین صفات ریشه در ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از تنوع موجود می‌توان در جهت اصلاح ارقام مقاوم به تنش خشکی در گیاه عدس بهره برد.

investigating the genetic diversity of root traits in lentil (lens culinaris medik)

lentils are one of the most important legumes. many researches have been done about the aerial parts of plants. stresses are the most important cause that cause problems in agricultural production in different ways, and drought stress is one of these stresses. the main limiting factor for plant growth is the available water, the maximum yield in terms of growth and production is achieved when the limited water in the soil is absorbed to the maximum. considering that more than 80% of lentil cultivation in the country is in the dry season, dryness and lack of water in the soil have the greatest effect on reducing the yield of this plant in different stages of plant growth and development.however, less attention has been paid to aspects of root growth on which the whole plant structure depends. this issue is caused by the problems related to root study due to its underground condition. efficient absorption of water by roots is an important characteristic for drought resistance. the absorption of water by the plant depends on the size of the root (length or weight), its activity and distribution in the soil. studies have shown that root characteristics such as depth, volume, xylem diameter and dry weight have a high diversity. water absorption by the plant depends on the morphological characteristics of the root, its activity and distribution in the plant. therefore, it seems that to better understand the mechanisms of plant resistance to drought and to obtain the genetic resources needed in breeding programs. it is necessary to understand the morphological traits related to drought resistance, especially the traits related to plant roots. considering that limited information is available about the diversity of lentil root traits, in the present study, the diversity of root morphological traits among a number of lentil genotypes is studied.