ارزیابی شدت خطر بیابان‌زایی در دشت جیرفت با تاکید بر معیارهای زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی

شناخت معیارها و شاخص های بیابان زایی و تعیین مهمترین عوامل موثر بر آن در هر منطقه، گام نخست برنامه ریزی منطقی به منظور بیابان زداییمی باشد. از این رو، در پژوهش حاضر، شدت خطر بیابان‌زایی در دشت جیرفت با استفاده از مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان زایی و با تاکید بر معیار زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا، نقشه واحدهای کاری با استفاده از نقشه‌های زمین‌شناسی، کاربری اراضی و تصاویر سنجنده لندست 8 و با بهره‌گیری از تصاویر گوگل ارث تهیه شد و در هر واحد، شاخص‌های شیب، نوع بهره برداری از واحد کاری و حساسیت سنگ به فرسایش ارزش‌گذاری گردید و در نهایت با تلفیق شاخص‌ها با استفاده از میانگین‌گیری هندسی، ارزش معیار مربوطه محاسبه، و نقشه شدت خطر بیابان‌زایی تهیه شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که دشت جیرفت از لحاظ بیابان‌زایی و از حیث معیار زمین شناسی و ژئومورفولوژی در کلاس متوسط (ii) طبقه‌بندی می‌گردد که شاخص بهره برداری از واحد کاری بعنوان با امتیاز متوسط 3، بعنوان مهمترین عامل در بیابانزایی منطقه تاثیرگذار بوده است. بر این اساس در دشت جیرفت اگر چه عامل زمین شناسی و ژئومورفولوژی، با شدت متوسطی موجبات خطر بیابان‌زایی را مهیا نموده است اما این امر می‌تواند با استفاده ناپایدار از اراضی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بستر مناسبی را به منظور تبدیل خطر به یک بحران محیطی ممکن پذیر نماید، که نیازمند اتخاذ تصمیمات مدیریتی بر اساس اهداف توسعه پایدار و توجه به اصول و قواعد آمایش سرزمین می‌باشد.