پهنه‌بندی اقلیمی استان اردبیل با استفاده از روش‌های چند متغیره

پهنه‌بندی اقلیمی و شناخت عوامل و عناصر موثر اقلیمی در تعیین پتانسیل‌های اقلیمی می‌تواند بسیار موثر واقع شود. هدف از این پژوهش نیز توجه به این اصل بوده تا توان‌های محیطی و محدودیت‌ها شناخته شود و در مقابل حوادث طبیعی مقابله شود. در این راستا به پهنه‌بندی اقلیمی استان اردبیل با استفاده از روش‌های نوین پرداخته شد. ابتدا برای 11 ایستگاه سینوپتیکی این استان، 22 پارامتر‌ مهم هواشناسی برای دوره آماری 12 ساله (2009-2021) از اداره کل هواشناسی دریافت گردید. در مرحله بعد میانگین سالانه این متغیر‌ها برای هر ایستگاه به‌دست آمد و چون مقیاس اندازه‌گیری آن‌ها متفاوت بود اقدام به استانداردسازی آن‌ها در محیط نرم‌افزار spss شد. سپس در همین نرم‌افزار تحلیل عاملی روی این داده‌ها انجام گرفت و نتایج خروجی آن 5 عامل اصلی بود که عبارت‌اند از: عامل اول حرارتی با درصد واریانس 31.89، عامل دوم فشار بخار با درصد واریانس 21.08، عامل سوم نمناکی با درصد واریانس 18.61، عامل چهارم بارشی با درصد واریانس 14.05و عامل پنجم بادی تابشی با درصد واریانس 7.48 که در مجموع 93.12 درصد رفتار اقلیمی منطقه را تبیین نمودند. در مرحله بعد با توجه به خروجی عوامل 5 گانه، از روش تحلیل خوشه‌ای سلسله مراتبی ward، سه ناحیه اقلیمی مشابه از هم متمایز گشتند. همچنین برای نشان دادن قلمرو فعالیت هر کدام از این عوامل، در محیط نرم‌افزار gis و با استفاده از روش درونیابی idw اقدام به پهنه‌بندی اقلیمی شد. با توجه به نقشه نهایی به‌دست آمده بیشتر تمرکز این عوامل در شهرستان‌های پارس‌آباد، بیله‌سوار، نمین، سرعین و گیوی بوده است. مطابق طبقه‌بندی اقلیمی دومارتن نیز تشخیص داده شد اقلیم استان اردبیل جزء اقلیم نیمه‌خشک محسوب می‌شود.