بررسی تاثیر شدت چرا بر ویژگی های عملکردی خاک مراتع کوهستانی سهند در استان آذربایجان شرقی

چرای بیش از حد بر روی عملکرد اکوسیستم‌های مرتعی اثرگذار است. یکی از روش‌های پایش اکوسیستم روش تحلیل عملکرد چشم‌انداز (landscape function analysis) است. در این روش با استفاده از 11 شاخص سطح خاک، سه ویژگی عملکردی شامل پایداری (توانایی خاک در تحمل عوامل فرسایش و میزان بازگشت پذیری آن بعد از وقوع آشفتگی)، نفوذپذیری (میزان نگهداشت آب در خاکدانه‌ها برای دسترسی گیاه) و چرخه عناصر (میزان برگشت مواد آلی به خاک) تعیین می‌شود. در همین راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های عملکردی خاک تحت تاثیر شدّت‌های چرای مختلف در مراتع کوهستانی سهند، آذربایجان شرقی انجام شد. به منظورتجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از نرم‌افزار spss20 استفاده شد. نتایج نشان داد میزان پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصر غذایی در شدّت‌های مختلف چرایی دارای تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد هستند. به عبارتی افزایش شدّت چرا باعث کاهش ویژگی‌های عملکردی در منطقه مورد مطالعه شد. در مراتع با شدت چرای شدید، متوسط و کم به ترتیب میانگین شاخص پایداری خاک % 36.66، %48.26 و % 52.85، میانگین شاخص نفوذپذیری برابر با %31.11، % 34.9 و % 37.62 و میانگین شاخص چرخه عناصر % 20.85، % 27.85 و % 30.68 بود. به طور کلی بر اساس نتایج تحقیق حاضر، با افزایش شدّت چرای دام ویژگی‌های عملکردی خاک کاهش پیدا می‌کند، لذا کنترل تعادل دام و مرتع و کاهش شدّت چرای دام در منطقه مورد بررسی پیشنهاد می‌شود.