تاثیر دیپلماسی محیط زیستی بر روی بحران آبی مناطق مرزی ایران (مطالعه موردی: حوضه آبریز هیرمند)

در جهان امروز، آب ماده حیاتی و بی‌جاگزین است و مذاکره بر سر این ماده استراتژیک، مذاکره بر سر چگونگی سرنوشت نسل حال و آینده کشور است. دیپلماسی محیط‌زیست یک وسیله در روابط بین‌الملل است که هدف آن ایجاد عدالت محیط‌زیستی است ولی متاسفانه در سیاست‌‌گذاری ایران نگاه فانتزی نسبت به آن وجود داشته است؛ و در سال‌های اخیر، در پی عدم پایبندی افغانستان و تقسیم ناعادلانه حقابه ‌حوضه‌ آبریز هیرمند در مرزهای ایران، ایران را با چالش بحران آب، خشکسالی، ریزگرد و سایر معضلات مواجه ساخته است. در این پژوهش، ابتدا به بررسی میزان وابستگی حوزه جنوب شرق به انواع منابع آبی در دسترس و سپس شرحی از قوانین و مقررات آب‌های مرزی و در نهایت به ارجح‌ترین عوامل ایجاد بحران آب بر اساس روش ارزیابی چند شاخصه (ahp) پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان داد از آنجایی که جنوب شرق ایران فاقد منابع آب زیرزمینی، چشمه و قنات قابل توجه می‌باشد در نتیجه حیات بسیار درهم تندیده‌ای با حوضه آبریز هیرمند دارد نتایج ارزیابی حاکی از آن است، بحران دیپلماسی آب، با اجماع نظر خبرگان، با وزن 0.406 در راس ضعف‌ها‌ و از میان زیرمعیارهای آن عدم اولویت محیط‌زیست در اهداف سیاست خارجه در رتبه نخست و معیار بحران مدیریت داخلی آب با وزن 0.236، و از میان زیر معیارهای آن فقدان ذخیره و جمع‌آوری آب حاصل از بارش، بالاترین ضعف را کسب نمود.