تاثیر تبدیل اراضی طبیعی به زراعی بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (مطالعه موردی: واوسر – کیاسر، استان مازندران)

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تبدیل اراضی طبیعی به انواع اراضی زراعی در روستای واوسر از توابع شهرستان کیاسر انجام شد. برای این منظور، یک کاربری مرتع به همراه سه کاربری شامل کاربری‌های کشت عدس، گندم و سیب‌زمینی به‌عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شدند. نمونه‌برداری از خاک هر کاربری از عمق 30-0 سانتی‌متری از سطح خاک صورت گرفت. در مجموع 40 نمونه خاک جمعآوری گردید. سپس فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی خاک شامل بافت خاک، پایداری خاکدانه‌ها، وزن مخصوص ظاهری، ماده آلی کل، نیتروژن کل، پتاسیم، فسفر قابل جذب، کربنات کلسیم، اسیدیته خاک و هدایت الکتریکی اندازه‌گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس‌ نشان داد که تبدیل مرتع به سه کاربری مذکور، روی بافت کلی خاک اثری نداشت و بافت خاک در هر چهار کاربری از نوع لومی بود. اما در بررسی مقایسه میانگین سه فاکتور تشکیل دهنده بافت خاک (سیلت، رس و شن) مشخص شد که بین درصد شن و سیلت اختلاف معنی‌داری در سطح 0.05 وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد، سایر فاکتورها مانند پایداری خاکدانه، ماده آلی کل، نیتروژن کل، کلسیم کربنات در اثر این تبدیل به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند بطوریکه در کاربری عدس، سیب‌زمینی و گندم پایداری خاکدانه به‌ترتیب 50.95، 20.44 و 8.76 درصد، ماده‌آلی کل به‌ترتیب 41.94، 24.73 و 22.04 درصد، نیتروژن کل به‌ترتیب 42.86، 21.43 و 7.14 درصد و میزان میزان کربنات کلسیم به ترتیب 72، 62 و 88 درصد کاهش یافتند. درصورتی که فسفر به‌ترتیب 55.91، 86.39 و 24.39 و پتاسیم به‌ترتیب 44.05، 71.88 و 8.45 درصد افزایش یافتند. اما این تبدیل اثر معنی‌داری بر اسیدیته، هدایت الکتریکی و وزن مخصوص ظاهری، نداشت. نتایج این پژوهش نشان داد که تغییر کاربری می‌تواند اثرات متفاوتی بر مشخصه‌های کیفی خاک داشته باشد بنابراین پیشنهاد می‌گردد نظارت و ارزیابی مداوم از وضعیت حاصلخیزی و کیفیت خاک‌های اراضی کشت شده صورت گیرد.