تحقق امنیت آبی در سازه‌های آبی تاریخی شهرهای کویری(مطالعه موردی شهر یزد)

آب به عنوان مهمترین عنصر حیات است که در پیدایش تمدنهای بشری و ساخت شهرها، نقشی بنیادین ایفا می‌کند. امروزه تامین امنیت آبی به عنوان یک چالش ضروری شناخته شده است. بر اساس دیدگاه سیستمی، امنیت آبی مکانیزمی پیچیده و پویا است که در آن فرایندهای اجتماعی و اکولوژیک در تعامل با یکدیگر بوده و همراه با شناخت چرخه‌های بازخورد، پاسخ‎های فعالانه‌ای برای تامین نیازهای انسانی مطرح می‌نماید. هدف مطالعه حاضر تبیین امنیت آبی با توجه به دیدگاه سیستمی و یکپارچه، استنتاج سطوح تحلیلی امنیت آبی و ارائه مدل مفهومی قابلیت سازه‌های تاریخی شهرهای کویری در تامین امنیت آبی است. این مطالعه یک بررسی استتنتاجی تطبیقی است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات مطالعات کتابخانه‌ای، بررسی اسناد و مدارک است. نتایج حاصل از مدل تطبیقی تهیه شده حاکی از آن است که، کارکردهای سازه‌های آبی تاریخی شهرهای کویری (اقتصادی اجتماعی فرهنگی اکولوژیکی) با سطوح تحلیلی امنیت آبی (امنیت اجتماعی آب، امنیت اقتصادی آب، امنیت محیط زیستی آب، امنیت شهری آب، تاب‌آوری در مقابل بحران‌ها) هم راستا می‌باشد. به عبارتی این سازه‎های آبی برای قرن‌ها تامین‌کننده امنیت آبی در تمامی سطوح آن برای ساکنین شهرهای کویری بودند و بازآفرینی مفاهیم و ارزش‌های نهفته در آن ضرورتی انکارناپذیر است.

Realization of water security in historic hydraulic structures of desert cities(Case Study of Yazd Desert City)

Water is the most important element of life that plays a fundamental role in the emergence of human civilizations and the construction of cities. Today, security of water is recognized as an essential challenge. According to a systemic approach, water security is a complex and dynamic mechanism in which social and ecological processes interact with each other and, along with the recognition of feedback cycles, present reactive responses to human needs. The purpose of the present study is to explain the water security based on the systemic and integrated viewpoint, infer the analytical levels of water security, and present the conceptual model of the capability of the historic structures of desert cities in providing water security. This is an inferentialcomparative study. Data collection tools are library studies and review of documents. The results of the developed comparative model indicate that the functions of the historic hydraulic structures of desert cities (economicsocialculturalecological) are in line with the analytical levels of water security (social security of water, economic security of water, environmental safety of water, urban security of water, and resilience to crises).