ارتقای عملکرد لرزه‌ای ‌‌‌‌‌ابنیه‌ خشتی تاریخی (نمونه موردی: برج کبوتر استوانه‌ای امینی در روستای وِلاشان 1 اصفهان)

در طول سالیان متمادی، ساختارهای خشتی به‌عنوان الگویی رایج در تاریخ معماری ایران موردتوجه بوده‌اند. تا جایی که امروزه بخش قابل‌توجهی از این بناها به‌عنوان گونه‌ای حائز اهمیت از میراث معماری ایران شایسته حفاظت تلقی می‌گردند. یکی از چالش‌های جدی این‌گونه ساختمان‌ها حفاظت از آن‌ها در برابر مخاطرات طبیعی به‌ویژه دررابطه‌با زمین‌لرزه است. تاکنون بیشتر به ارتقای عملکرد لرزه‌ای بناهای خشتی مسکون انسانی در قیاس با دیگر انواع این‌گونه بناها پرداخته شده است. هدف این پژوهش بررسی استحکام‌بخشی لرزه‌ای کبوترخانه‌ها به‌عنوان میراث خشتی در حوزه‌ میراث کشاورزی با تمرکز بر کبوترخانه امینی ولاشان است. مرور ادبیات موجود حاکی از فقدان پژوهش کافی در زمینه بررسی آسیب‌پذیری لرزه‌ای کبوترخانه‎‌هاست. پژوهش از حیث هدف از گونه‌ پژوهش‌های کاربردی محسوب می‌شود. داده‌های موردنیاز تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی به‌دست‌آمده و راهبرد مورد اتکای آن از نوع استقرایی است. همچنین تجزیه‌وتحلیل اطلاعات باتکیه‌بر مدل‌سازی رایانه‌ای و با روش توصیفی - تحلیلی صورت پذیرفته است. پس از مطالعه مستندات موجود درباره تاریخ و معماری برج‌های کبوتر و تکنیک‌ها و مصالح بومی به‌کاررفته در ساخت، آسیب‌شناسی انجام شده است. نتایج بیانگر عملکرد ضعیف سازه موجود در زلزله‌های آینده و ایجاد خسارات مشابه در صورت مرمت نمودن بدون مقاوم‌سازی است. نتایج تحلیل لرزه‌ای تحت تاثیر چهار رکورد زلزله در برج کبوتر امینی نشان داد، مدل تقویت‌نشده در برابر زلزله پایدار نمی‌ماند و پس از آن باتوجه‌به ضعف‌های موجود در سازه دچار گسیختگی کامل می‌شود؛ در نمونه تقویت‌شده با قراردادن یک عنصر افقی تقویت‌کننده چوبی و با کمترین مداخله ممکن، میزان تنش و جابه‌جایی در سازه به صورت نسبی کاهش یافت، لازم به ذکر است تنها با اعمال یک کلاف افقی چوبی سازه نسبت به مدل بدون تقویت‌نشده در برابر رکوردهای زلزله پایدار نماند و نیاز است تعداد بیشتری عناصر چوبی به‌صورت افقی و قائم به سازه اعمال شود تا در برابر زلزله‎‌های آتی پایدار بماند.

enhancing the seismic performance of ancient adobe buildings: a case study of a dovecote in velashan village of isfahan

for many years, adobe structures have been considered a common model in the history of iranian architecture. to the extent that nowadays a significant part of these buildings are considered as an important type of iranian architectural heritage worthy of protection. one of the serious challenges of such buildings is protecting them against natural hazards, especially about earthquakes. up to now, more has been done to improve the seismic performance of human-inhabited adobe buildings compared to other types of such buildings. for this reason, the current research aims at the seismic strengthening of pigeon houses as an adobe heritage in the agricultural domain, focusing on the amini velashan pigeon house. the seismic evaluation was conducted under the influence of four different earthquakes.in terms of its purpose, the research is considered a type of applied research. the data required for the research was obtained through library and field studies, and the strategy relied on is inductive. also, data analysis has been done based on computer modeling and descriptive-analytical methods. after the study of the available documents about the history and architecture of the pigeon towers and the local techniques and materials used in the construction, pathology has been done. based on the principles of conservation and restoration, a retrofitting plan was proposed, and a method for strengthening the clay dovecote with a cylindrical shape was proposed using seismic modeling in abaqus software.the current research has tried to provide an intervention solution based on software data analysis, identification of seismic behavior, failure points as well as existing documentation and pathology. the results indicate the weak performance of the existing structure in future earthquakes and similar damages in case of restoration without retrofitting. in the model without horizontal wooden beams, the structure cannot be stable against earthquakes. in the model with horizontal beams at a height of two-thirds of the ground surface, the stress and displacement changes improved in some seconds, although the structure is not in good condition and will not be stable against future earthquakes. it seems that by adding horizontal beams at a higher height and also vertical beams on the outer shell, seismic stability can be increased.