خوانش رویکرد مفهومی در آفرینش ‌طرح‌مایه مبتنی بر نظریه معاصر استعاره (تجربه طراحی مرکز پژوهش‌های آب یزد در کارگاه طراحی‌معماری 2 کارشناسی‌ارشد)

گستردگی دامنه طراحی‌معماری به‌عنوان یک مهارت بین رشته‌ای، تعامل آن با علوم‌شناختی و فلسفه را به ‌همراه داشته‌است. از این رو هم‌زمان با پیشرفت در این حوزه‌ها، دانش‌طراحی نیز متاثر می‌شود و ضرورت انطباق تخصصی‌ترین بخش آن یعنی فرایند طراحی ‌معماری با نظریات جدید و تبیین چگونگی تاثیرپذیری از آن‌ها در مرحله ایده‌پردازی مطرح می‌گردد. این پژوهش ابتدا در پی ساختن چهارچوبی نظری است تا بر پایه نظریه معاصر استعاره، رویکردی نوین را در ایده‌پردازی و آفرینش ‌طرح‌مایه معماری، آشکار و سپس بر همین اساس یک روش طراحی را پیشنهاد و آزمون نماید. مطابق این نظریه استعاره به‌مثابه یک مهارت شناختی در حوزه اندیشه، ضمن پررنگ نمودن ارتباط بین ساختار ‌ذهنی طراح و فرایند حل‌مسئله ‌طراحی، می‌تواند پلی را بین مفاهیم ذهنی از حوزه‌ای به حوزه مفهومی دیگر برقرار و از این طریق فرایند ایده‌پردازی و آفرینش ‌طرح‌مایه را تسهیل کند. درواقع هدف پژوهش این است که مفاهیم معمارانه و مفاهیم استعاره‌ای را در فرایند تفکر خلاقانه، به هم پیوند‌زند تا به مدد پتانسیل مفهوم‌زایی استعاره‌ها به شفاف‌سازی ساختارمبهم مسئله طراحی و یافتن تعبیری جدید از آن در جهت ارائه راه‌حل‌های بدیع نائل‌گردد. یافته‌ها نشان‌می‌دهد که دست‌آورد این هم‌پیوندی، به‌عنوان یک راهبرد قدرتمند در پیش‌بُرد فرایند طراحی ‌معماری، تقویت تفکر خلاق و تسهیل دست‌یابی به مولفه‌های موثر بر آفرینش ‌طرح‌مایه به ایفای نقش می‌پردازد. شرح یک تجربه کارگاهی که بر مبنای این روش پیشنهادی انجام شده‌است و بررسی نتایج آن به روش تحلیل محتوای کیفی که گواه سودمندی فرضیه فوق ‌است، افزایش توان مفهوم‌پردازی را تایید می‌نماید. همچنین ارتباط معنادار بین تلاش طراح در انتظام‌بخشیدن به مسئله طراحی ‌و کاربست استعاره‌های مفهومی با کمک به شکل‌گیری مفاهیم پایه و مفاهیم حمایتی در آفرینش طرح‌مایه موثر بوده و با تسهیل دست‌یابی به راه‌حل‌های باکیفیت، پیامدهایی مطلوب و سودمند برای آموزش این رویکرد در کارگاه طراحی ‌معماری با خود به‌همراه دارد.

the approach of concept creation based on the contemporary theory of metaphor: a case study of a design studio, water research center in yazd

the expansion of the scope of architectural design as an interdisciplinary skill has brought its interaction with cognitive sciences and philosophy. therefore, simultaneously with the progress in these areas, design knowledge is also affected, and the necessity of adapting its most specialized part, the process of architectural design, to new ideas and explaining how to be influenced by them in the ideation stage is raised. this research first seeks to build a theoretical framework based on the contemporary theory of metaphor, reveal a new approach in ideation and creation of architectural design, and then propose and test a design method based on this. according to this theory, metaphor as a cognitive skill in the field of thought, while highlighting the connection between the designer’s mental structure and the design problem solving process, can establish a bridge between mental concepts from one field to another conceptual field and thereby facilitate the process of ideation and theme creation. in fact, the aim of the research is to connect architectural concepts and metaphorical concepts in the process of creative thinking in order to clarify the ambiguous structure of the design problem and find a new interpretation of it in order to provide innovative solutions. the findings show that the achievement of this connection plays a role as a powerful strategy in advancing the architectural design process, strengthening creative thinking and facilitating access to the components that are effective in the creation of the master plan. the description of a workshop experience based on this proposed method and the examination of its results using the qualitative content analysis method, which proves the usefulness of the above hypothesis, confirms the increase in conceptualization power. also, the meaningful relationship between the designer’s effort to regularize the problem in the architectural design process and the use of conceptual metaphors by helping to form basic concepts and supporting concepts in the creation of the theme is effective and by facilitating the achievement of high-quality solutions, there are favorable and beneficial consequences for teaching this approach in the architectural design workshop comes with it.