قوانین و مقررات تاثیرگذار بر ماندگاری معماری و شهرسازی دوران صفوی

پژوهش‌هایی که تاکنون در‌ زمینۀ مطالعات معماری ایران صورت گرفته، بیشتر کالبد آثار را بررسی کرده و کمتر به بررسی عوامل جانبی، و مسائل اجتماعی و فرهنگی موثر در اجرا و اداره و استفاده از یک بنا پرداخته ‌شده است. از جملۀ این عوامل می‌توان به نحوۀ نگرش شاهان در حوزۀ ساخت‌وسازهای معماری در ادوار تاریخی مختلف، و کنترل و مدیریت شهرها اشاره نمود. به نظر می‌رسد معماری ایران در ارتباط با ماندگاری و طویل بودن عمر مفید بنا اصولی داشته که معماران براساس آن عمل می‌کرده‌اند. خلق آثار معماری مطلوب و باکیفیت که ظرفیت ماندگاری و سازگاری با زندگی و گذر زمان را داشته باشند، از دیرباز در پهنۀ ایران اتفاق افتاده است. این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا مقررات مرتبط با معماری و دستورات شاه صفوی توانسته بر مانایی و افزایش طول عمر آثار موثر واقع شود؟ در این پژوهش از نظریه‌ای زمینه‌ای برگرفته از داده‌هایی که در طی فرآیند پژوهش به‌صورت نظام‌مند گردآوری و تحلیل شده‌، سود جسته شد. براساس این روش، ابتدا کدگذاری باز تا مرحلۀ اشباع نظری صورت پذیرفت و پس ‌از آن دسته‌بندی و تجزیه‌وتحلیل کدها تا مرحلۀ کدهای گزینشی انجام شد. هدف از تدوین این نوشتار ابتدا خوانش متون و اسناد و استخراج مقررات موجود در دورۀ صفوی و سپس سنجش تاثیر آن در افزایش عمر مفید آثار معماری دورۀ مذکور است. ابتدا مقررات دوران صفوی مرتبط با ساخت‌های معماری یا فضاهای شهری جمع‌بندی شده و سپس رابطۀ این عوامل و عمر مفید ابنیۀ بررسی‌شده قرار گرفته است. پس ‌از این مرحله، عوامل موثر و مرتبط در چهار دستۀ کلی 1.عوامل اقتصادی، 2. عوامل فرهنگی و اجتماعی، 3. عوامل امنیتی و نظامی، و 4. عوامل معماری و شهرسازی رده‌بندی ‌شده و به‌ عنوان عوامل تاثیرگذار معرفی‌ شده‌اند.

«the effect of regulations on the durability of architectural works of the safavid era»

the researches carried out in the field of iranian architectural studies so far have mostly been carried out in the area of examining the body of works and less in the investigation of side factors, social and cultural issues affecting the implementation, management and use of a building. among these factors, we can mention the attitude of the kings in the field of architectural constructions in different historical periods, control and management of cities.it seems that iran’s architecture has principles based on which architects have acted in relation to durability and long useful life of buildings. the creation of desirable and high quality architectural works that have the capacity to last and adapt to life and the passage of time has been happening in iran for a long time. meanwhile, today’s societies are constantly witnessing the buildings being destroyed, which disturbs the face of the city. therefore, it is worth paying attention to find the factors that cause the permanence of iranian architecture. over time, various factors have been effective in increasing the useful life of architectural works.the purpose of compiling this article is to first read the texts and documents and extract the existing regulations in the safavid period and then measure its effect in increasing the useful life of the architectural works of the said period. first, the regulations of the safavid era related to architectural constructions or urban spaces have been summarized and then the relationship between these factors and the useful life of the building has been examined. after this stage, effective and related factors in four general categories of economic factors 2. cultural and social factors 3. security and military factors 4. architecture and urban planning factors have been classified and introduced as influential factors.this article seeks to answer the question of whether the regulations related to architecture and the orders of the safavid shah were able to have an effect on the durability and longevity of the works? in this research, the contextual theory is used, which is derived from the data that has been systematically collected and analyzed during the research process. based on this method, first, open coding was done up to the stage of theoretical saturation, and after that, the classification and analysis of codes was done up to the stage of selective codes.