بهیافت؛ از مشق تا مکتب

در این مقاله بهیافت در مرحله اول به‌عنوان یک فعل معرفی می‌شود که به دلیل دستگاه فکری توحیدی حاکم برآن با موارد مشابه مانند بازیافت و آپسایکل تفاوت داشته و به معنای نوعی از کشف استعداد مکتوم نعمت‌ها و کاربست آن‌ها است. بهیافت را می‌توان در ترادف با اصطلاحات اصیلی همچون عمل آوردن ، کیمیاگری و تبدیل محدودیت به امکان دانست که جزو دایره اصطلاحات پرکاربرد تمدن های واقع شده در اقلیم‌های سخت مانند اقلیم گرم و خشک ناحیه حاشیه کویر مرکزی ایران به شمار می‌روند. به‌واسطه عمل بهیافت با رجوع به مواد و مصالح، اشیا و وسایل بلااستفاده، چیزهایی با ارزش‌تر تولید می‌شود. به این تعبیر، هر عملی که به حفاظت و تحول ارزش چیزی بیانجامد گونه‌ای از بهیافت خواهد بود و می‌تواند در مقیاسی وسیع تر، دست‌مایه‌ای برای تعریف مجدد فعل معماری (به معنای آبادانی) باشد. این مقاله در مرحله دوم به تعریف مکتب بهیافت می‌پردازد که یکی از مبانی نظری تمدن معماری ایرانی و سنتِ ساختن بوده و ریشه‌ ناپیدای به‌وجودآمدن بسیاری از وجوه پیدای این تمدن قابل تشخیص است. به نظر می‌رسد مکتب بهیافت می‌تواند به‌عنوان یک فلسفه پشتیبان، بسیاری از امور مرتبط با زیستن را متحول سازد. این مقاله از نوع تحقیق توصیفیتحلیلی بوده و با اتکا بر روش استدلال منطقی بر پایه تعاریف اولیه از مفهوم بهیافت، و مراجعه به منابع و داده‌های کتابخانه‌ای و میدانی به راهبرد ارائه مدل عملیاتی می‌انجامد. تحقیق حاضر مشق بهیافت را به‌عنوان روشی برای بازرویش و احیای مکتب بهیافت معرفی می‌نماید که به معنی انجام روشمند عمل بهیافت بوده و شامل سه مرتبه بن‌یافت، بهیافت و دریافت می‌باشد. تعاملی دوسویه بین مشق و مکتب برقرار است که به دلیل قوه‌ی نامیه مشق بهیافت، به بالندگی ساحت نظری مکتب بهیافت می‌انجامد. در نهایت، مقاله حاضر طرح منظومه مشق را برای کارگاه‌های مشق بهیافت ارائه می‌دهد.

Behyaft; From Mashgh to School of Thought

Referring to the act of discovering the concealed potentials of the blessings, “Behyaft” as a verb, primarily differs from similar cases such as recycling and upcycling; due to the “monotheistic intellectual system” in which it is defined. Behyaft can be considered as synonymous to authentic terms such as “Amal Avordan” (produce), “Kimia” (alchemy), and the act of altering restriction into opportunity, which are the most widely applied terms in civilizations located at environmentally deprived climates such as the cities established at the edge of the deserts of Iran. Through the “Mashgh” (practice) of Behyaft, by employing obsolete materials, highervalue products are created. In this sense, any action that leads to the elevation of the value of things could be considered as a type of Behyaft; and can be a basis for redefining the concept of architecture with its original definition as “Abadani”. At the second step, Behyaft as a school of thought is one of the leading concepts in the Iranian architecture civilization, and it can be recognized as the invisible root for the emergence of many visible epitomes of this civilization. This article believes that the Behyaft as a school of thought can evolve any thought or action by acting as a supporting philosophy. This article is considered as a descriptiveanalytical research that relies on the logical reasoning method, based on the initial definitions of the concept of Behyaft, and referring to library resources and field studies, leads to presenting an operational model. This article introduces the MashgheBehyaft as a way to revitalize the Behyaft school of thought, which is defined as the implementation of the practice of Behyaft in a disciplined method, consisting of its three stages: Bonyaft, Behyaft, and Daryaft. There is a reciprocal interaction between the Mashgh and the school of thought, which leads to the progression of the theoretical fields of Behyaft as a school of thought due to the “sprouting potential” of the Mashgh. Finally, this article proposes a system, designed for MashgheBehyaft workshops.