طراحی الگوی اسکان موقت پس از زلزله احتمالی در شهر قم

شهر قم با توجه به قرار داشتن در پهنه با خطر لرزه‌خیزی زیاد و داشتن آسیب‌پذیری بالا از مناطق در معرض ریسک بالا محسوب می‌گردد. وجود جمعیت زیاد در معرض خطر از یک سو و فقدان طرح مناسب برای اسکان جمعیت زیاد براساس تجربه‌ها و اقدامات در زلزله‌های اخیر از سوی دیگر باعث تشدید شرایط و تبدیل شدن آن به بحران می‌گردد. هدف از انجام این پژوهش استخراج الگویی مناسب برای اسکان موقت پس از زلزله احتمالی در قم می‌باشد. براساس این الگو طراحی اسکان موقت مورد نیاز با توجه به شرایط کالبدی و غیرکالبدی محل و با استفاده از پتانسیل‌ها و زیرساخت‌های موجود انجام می‌گیرد. وجود یک معیار هم در زمینه طراحی و ارائه راه‌حل مناسب در زمان بحران قابل استفاده است و هم به ارزیابی و مقایسه طرح‌ها و اجرای مسابقات طراحی برای ارزیابی یکسان کمک می‌کند. در انجام این پژوهش از روش تحقیق کمیکیفی با شیوه توصیفی تحلیلی از نوع مطالعات میدانی و پیماشی استفاده شده است. در راستای جمع‌آوری اطلاعات نیز از ابزارهای مطالعات کتابخانه‌ای، بررسی اسناد، مشاهده و مصاحبه با مسئولین و متخصصین استفاده شده است. نتیجه این پژوهش ارائه الگوی اسکان موقت پس از زلزله احتمالی قم براساس شاخص‌های طراحی اسکان موقت می‌باشد. در این راستا شاخص‌های طراحی سرپناه موقت براساس مرور متون تخصصی و تجربه‌های مشابه استخراج و با روش تحلیل سلسله مراتبی الویت‌بندی و وزن‌دهی شد. در ادامه گزینه‌های سکونت‌گزینی در شهر قم براساس معیارهای طراحی اولویت‌بندی شد. در پایان با ترکیب این گزینه‌های الگوی اسکان موقت شهر قم تعیین گردید. به منظور تسهیل در فهم چگونگی تبدیل این الگو به یک طرح کالبدی، نمونه‌ای نیز طراحی شد که در آن به جزئیات معماری طرح پرداخته شده است.

Design of temporary accommodation model after the Qom potential earthquake

The city of Qom is considered a high risk area due to its high seismic risk and high vulnerability. The large population at risk on the one hand, and the lack of a suitable plan to accommodate the large population based on recent earthquake experiences and actions, on the other hand, exacerbate the situation and turn it into a crisis. The purpose of this study was to derive a suitable model for temporary accommodation after a possible earthquake in Qom. According to this model, the design of the temporary accommodation required is based on the physical and nonphysical conditions of the site, using existing potentials and infrastructures. A criterion can be used both to design and provide the right solution in times of crisis and to help evaluate and compare designs and design competitions for a uniform evaluation. In this research, a quantitativequalitative research method with descriptiveanalytical approach along with field surveys wereused. Library study tools, document review, observation, and interviewing with authorities and experts have also been used to collect information. The result of this study is to present a model of temporary accommodation after a possible Qom earthquake based on the design criteria for temporary accommodation. In this regard, temporary housing design criteria were extracted based on specialized literature review and similar experiences and prioritized and weighted by the Analytic Hierarchy Process (AHP). Subsequently, housing options in the city of Qom were prioritized according to design criteria. In the end, by combining these options, the temporary housing pattern of Qom was determined. To facilitate understanding of how this pattern was transformed into a physical design, an example was designed with attention to architectural details.