دستیابی به الگوی رفتاری باد در بادگیرهای سنتی یزد بر اساس اندازه‌گیری بلند مدت عوامل اقلیمی (نمونه موردی: بادگیر خانه مرتاض)

بادگیرهای شهر یزد بعنوان نمونه‌ بارزی از صرفه‌جویی انرژی توسط طراحی ساختمان در اقلیم گرم و خشک به شمار می‌آیند، از این رو بررسی و شناخت دقیق، کمی و عددی از نحوه عملکرد و الگوی رفتاری بادگیرها می‌تواند به عنوان گامی موثر در دستیابی به راهکارهای طراحی همساز با اقلیم کمک نماید. مقاله حاضر براساس مطالعات میدانی و اندازه‌گیری بلند مدت عوامل اقلیمی مداخله‌گر در عملکرد بادگیرها بر روی یک بادگیر سنتی در شهر یزد صورت گرفته است. در این تحقیق نتایج حاصل از اندازه‌گیری بلند مدت مشخصات جریان باد در اطراف و داخل کانال‌های بادگیر خانه مرتاض بعنوان نمونه موردی در بافت تاریخی شهر یزد به منظور بررسی نحوه عملکرد بادگیرها در به کارگیری انرژی باد به روشی کاملا جدید ارایه گردیده است. در این روش یک ایستگاه هواشناسی محلی جهت استخراج اطلاعات اقلیمی خرد اقلیم منطقه مطالعاتی نصب و راه اندازی گردیده و بادگیر مورد مطالعه به دستگاه‌ها و سنسورهای اندازه‌گیری اقلیمی مجهز شده است. نتایج مقایسه پروفیل سرعت جریان‌های خروجی از بادگیر با پروفیل سرعت جریان باد محلی منطقه در گرمترین و سردترین روزهای سال نشان دهنده هماهنگی بیشتر الگوی جریان هوای خروجی از بادگیر با الگوی جریان باد محلی در اوقات گرم سال می‌باشد. همچنین بررسی شدت وزش بالای بادهای تابستانی نسبت به بادهای زمستانی منطقه و در پی آن افزایش سرعت جریانات داخل بادگیر در فصول گرم سال نیز تایید کننده عملکرد بهتر بادگیرها در ایجاد تهویه طبیعی در دوره‌های گرم سال است که موضوع تهویه شبانه نیز در این خصوص قابل بررسی می‌باشد. تطبیق کالبدی بادگیر مورد مطالعه با شرایط اقلیمی منطقه نیز در این تحقیق مورد بررسی قرارگرفته است. بر این اساس جهت گیری بادگیر نسبت به الگوی جریانات باد محلی به گونه‌ای است که قابلیت بادگیر در بکارگیری80 درصدی از بادهای غالب منطقه در فصل تابستان را فراهم آورده که در این میان 48 درصد از بادهای غالب محلی را  بادهای مطلوب شامل می‌شوند. لذا پژوهش حاضر با هدف ارایه الگوهای رفتاری باد در بادگیر مورد مطالعه سعی در بررسی تطبیقی همسازی بادگیر با شرایط اقلیم محلی را داشته است.

Wind flow patterns in ancient wind catchers of Yazd based on a long term measurement (case study: Mortaz house)

Windcatchers in Yazd are a prominent example of energy saving through building design in hotarid climates. Therefore, careful quantitative and numeric study of their performance and behavior can be beneficial towards achieving climatefriendly solutions. this research is carried out based on field studies and longterm measurement of climatic factors in a traditional windcatcher in Yazd. In this study the results of longterm measurements of wind flows around and inside the windcatcher of Mortaz house as a sample in Yazd’s historical fabric are presented to examine its performance in utilizing wind energy.  A local station for extracting microclimatic data from the study region was installed and the windcatcher was equipped with devices and censors for climate data measurement. comparing the velocity profiles for the outward airflow of the windcatcher and the local wind flow in hottest and coldest days of the year indicated a higher conformity between the abovementioned airflows in the cooling period (hot days of the year). Furthermore, the higher velocity of winds in summer compared to winter in the region which causes increased airflow inside the windcatcher during the cooling season also indicates better performance during the cooling season compared to the heating season (cold days of the year). This also applies to ventilation during the night. Physical properties of the windcatcher were also compared with local climatic conditions. The orientation of the windcatcher allows it to receive 80% of dominant wind flows during summer, among which 48% are desired wind flows. therefore the goal of this paper is to present the pattern of wind behavior in the studied windcatcher in order to examine its conformity with local climatic conditions.