الخوف من الموت وطُرُقُ علاجه من منظار نهج البلاغة

بدون تردید در زندگی ترسی بالاتر از ترس از مرگ نیست و این ترس بزرگترین دغدغه خاطر هر انسانی است؛ چراکه آدمی به بقاء و حیات جاوید متمایل است و تصور فنا و نابودی برایش سخت و ناگوار است. این مقاله به روش توصیفی و اسنادی و با تکیه بر تحلیل‌ محتوا به‌ این نتیجه رسیده است که؛ «چرا از مرگ می‌ترسیم؟» در کلام امام(ع) به «چرا باید از مرگ بترسیم؟» قابل تحویل است. حضرت امیر(ع) در جای‌جای نهج‌البلاغه درصدد ترسیم تصویری ترسناک از ایّام متصل به مرگ، خود مرگ و حوادث پس از مرگ است. گویا این تصویرسازی در راستای یک هدف اخلاقی؛ یعنی رفع غفلت از نوع انسان است که دنیازدگی وجه غالب اوست. ترس از مرگ به هفت دلیل است که به سه دلیل فروکاسته می‌شود. ضعف شناخت و کوتاهی فهم از درک حقیقت مرگ؛ تصور جسم به‌عنوان حقیقت انسان و خود واقعی؛ و سوم ترس از گناه و عدل الهی که به‌واقع ترس از خود است. اما راه‌های غلبه بر این ترس پنج راه جزئی است که به دو راه‌حلّ کلی قابل تقسیم است. یک راه نظری که عبارت است از تقویت شناخت و آگاهی از فلسفه مرگ و زندگی؛ عبرت و آگاهی از مرگ دیگران و آگاهی از بیهودگی ترس از مرگ. و یک راه عملی که آمادگی و تدارک از برای مرگ است از طریق عمل صالح و مرگ ارادی.