نهج‌البلاغة مصدر الهام الحضارة الاسلامیة

مطالعه و پژوهش درباره تمدّن اسلامی که یکی از دوره‌های مهم تاریخی به شمار می‌رود تنها با شناسایی و تبیین ارکان آن امکان‌پذیر است. تمدّن اسلامی بر چند پایه استوار است که عبارت‌اند از: قرآن کریم، سنّت نبوی، معارف علوی، تعالیم عترت ولوی، دانش‌ها و تمدّن‌های دیگر اقوام و در نهایت ابتکار و نوآوری. این دوره تاریخ‌ساز ویژگی‌های منحصر به فردی دارد از جمله: توحید، عقل‌گرایی، انسان‌گرایی، تسامح و تساهل، تلاش در جهت برقراری توازن بین مادیات ومعنویات. یکی از مبانی مهم در شکل‌گیری دولت و در ادامه تمدّن در بستر اسلام، معارف علوی است. از سرچشمه‌های این معارف می‌توان به نهج‌البلاغه اشاره کرد که در آن برای برپایی دولت اسلامی که لازمه تمدّن اسلامی است و نیز اداره درست جامعه بر اساس اصول مکتبی و انسانی راهکارهای متعددی بیان شده و شاخصه‌های تمدّن اسلامی در زمینه‌های مختلف فردی و اجتماعی تبیین گشته است. پژوهش حاضر درصدد است ویژگی‌های تمدّن اسلامی را از منظر نهج‌البلاغه به شیوه توصیفی- تحلیلی بکاود. یافته‌های این نوشتار حاکی از آن است که خطبه‌ها، نامه‌ها، فرامین سیاسی واخلاقی امام علی (ع) در نهج‌البلاغه شاخصه‌هایی مانند توحید، عدالت اجتماعی و اقتصادی، شایسته‌سالاری و مدیریت مبتنی بر تقوا، مشارکت اجتماعی و سیاسی مردم را برای برپایی تمدّن اسلامی حیاتی می‌داند.