دراسة فی الجانبین المعرفی والسلوکی لعلاقة الانسان بذاته من منظور الامام علی (ع) فی حکم نهج‌البلاغة

از ضروریات زندگی انسان ارتباط می‌باشد که به چهارگونه تقسیم می‌شود: ارتباط با خداوند، ارتباط با خود، ارتباط با همنوعان وارتباط با طبیعت. در کلام امیرالمومنین علی، مضامین گرانقدر و مفیدی در چگونگی برقراری ارتباطات چهارگانۀ موثر و ضوابط و اصول آن استخراج می‌شود، که بخشی از آن‌ها را می‌توان در نهج البلاغه جُست. این پژوهش نحوۀ ارتباط با خویشتن در دو بُعد شناختی و رفتاری (عملی) را، با توجه به حکمت‌های نهج البلاغه و به شیوۀ توصیفی تحلیلی از نوع تحلیل مفهومی مورد مطالعه وتحلیل قرار ‌می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد که اغلب حکمت‌های نهج‌البلاغه در دو بُعد شناختی و رفتاری کاربرد داشته، در تدوین اصول وقواعد ارتباطی قابل استفاده‌اند. ارتباط شناختی انسان با خویشتن بیشترین میزان توجّه و فراوانی را به خود اختصاص داده است. همچنین طبقه «شناخت فضایل اخلاقی» در ذیل محور «خود شناسی در ارتباط با خویشتن» در بین مولفه‌های ارتباط شناختی وارتباط رفتاری انسان با خود، بیشترین فراوانی را دارا می‌باشد، که نشان‌دهندۀ اهمیت این مولفه است. در مجموع می‌توان گفت که، بسیاری از شاخص‌ها وویژگی‌های یک ارتباط خوب، هم‌راستا و قابل انطباق با اکثر حکمت‌ها هستند.