نقش دولت در تغییرات نرخ باروری در ایران از منظر متغیرهای اقتصادی

جمعیت و نرخ باروری، به دلیل آنکه بر عرضه نیروی کار و تقاضای کل اقتصاد تاثیر می‎گذارد، از مهم ترین متغیرهای اقتصاد به حساب می‌آید. افزایش جمعیت، تاثیرات زیادی بر جنبه‎های مختلف زندگی مانند بازارها، محیط زیست، آموزش، اشتغال و نهایتاً، رشد اقتصادی دارد. و از این رو، تنظیم آن به منظور تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی، از برنامه‎های دولت‎ها بوده است. به این منظور در این مقاله، تاثیر سیاست‎های دولت برای تنظیم خانواده در کنار سایر متغیرهای اقتصادی مانند نرخ اجاره مسکن، نرخ مشارکت زنان، تحصیلات زنان، بر نرخ باروری کل بررسی شده است. این مطالعه، درباره داده‎های متغیرهای مذکور در بازه زمانی سال 1360 تا 1397 بوده که با رویکرد مدل خودرگرسیون با وقفه توزیعی (ardl) انجام گرفته است. نتایج نشان می‌دهد، سال هایی که جهت گیری سیاست‌های تنظیم خانواده دولت در جهت کنترل باروری بوده، این سیاست ها موثر واقع شده و باروری در طی این سال ها کاهش یافته است. مشارکت زنان بر باروری، اثر منفی دارد. افزایش نرخ اجاره مسکن نیز به کاهش باروری منجر می‏شود و تحصیلات آموزش عالی زنان بر نرخ باروری از لحاظ آماری، معنادار است.

economic aspects of changing fertility rates

population and fertility rates are one of the most important economic variables since they affect the aggregate labor supply and demand. population growth has many influences on different aspects of life, such as markets, environment, education, employment, and finally economic growth. in this paper, we investigate the effect of economic variables such as per capita production, housing rent, family planning, women’s participation rate. this study investigates the data of the variables in period of 1360-1395 about iran which has been done by ardl method. the results show that per capita income has a negative effect on fertility. the women’s education and participation should be interpreted along with other factors, because alone are not good explanations for the total fertility rates. in these years when the government imposed a family planning programme, fertility rates have declined. the house rent rate also has unclear impact on fertility rate, because fertility rate is high when house rental rate is low, but when house rental rate is high, the fertility rate doesn’t decrease.