شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه نیافتگی اقتصاد ایران از دیدگاه خبرگان با استفاده از روش تلفیقی آزمون و خطا و فرایند تحلیل شبکه ای فازی

توسعه، توسعه‌یافتگی و توسعه نیافتگی از دیر باز از مباحث بسیار مهم و اغلب چالش‌برانگیز در حوزه‌های مختلف علوم اقتصادی بوده است. در ایران نیز، آن چنان که بیشترین متفکران گفته‌اند از مشروطه تاکنون، جامعه‌ای در حال گذار و در حال توسعه را شاهد هستیم و طبیعی است که بحث توسعه، توسعه‌نیافتگی و علل عقب ماندگی ایران از دغدغه‌های مهم آنان بوده باشد. هر یک از این متفکران، از دیدگاهی به بررسی این امر پرداخته است که توضیح آن با توجه به نظریات توسعه می‌تواند راه‌گشا باشد. دراین پژوهش تلاش می‌کنیم عوامل موثر بر توسعه‌نیافتگی اقتصاد ایرانرا شناسایی و رتبه‌بندی کنیم. روش پژوهش، با توجه به ماهیت پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، خبرگان فعال در حوزه اقتصاد هستند. بدین ترتیب، نخست با به‌کارگیری نظر خبرگان و کارشناسان و با استفاده از تکنیک دلفی، 20 مولفه موثر بر توسعه‌نیافتگی اقتصاد ایران را شناسایی و در پنج گروه دسته‌بندی می‌کنیم. این عوامل در نهایت با استفاده از روش‌های آماری و تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره فازی رتبه‌بندی شدند. نتایج به‌کارگیری تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره مانند تصمیم‌گیری آزمون و خطا و فرایند تحلیل شبکه‌ای نشان می‌دهد از میان عوامل پنج‌گانه موثر بر توسعه‌نیافتگی اقتصاد، عوامل مدیریتی، بیشترین تاثیر را بر توسعه‌نیافتگی دارد و شاخص‌های عوامل فرهنگی، عوامل سیاسی، عوامل جامعه و عوامل مالی در اولویت‌های بعدی قرار دارند.

Identification and Ranking of Factors Affecting the Economy of Underdevelopment Combined with ANP DEMATEL Phase

This study seeks to identify factors affecting the Iranian economy underdevelopment and the ranking. The method applied, due to the nature of the research, is descriptive. The population of the study was experts in the field of economy. First, by deployment of experts using the Delphi technique, we identified 20 factors affecting underdevelopment in the Iranian economy, in five categories. Then using statistical methods and fuzzy multicriteria decisionmaking techniques these factors were rated. The results show of the use of techniques such as multicriteria decision DEMATEL and ANP. Among the five factors affecting economic underdevelopment, human factors and management have the greatest impact on underdevelopment, and are followed by cultural factors, political factors, social factors, and financial and economic as those with the most impact.