سنجش محتوای مستقیم و غیرمستقیم دی اکسید کربن در صادرات و واردات ایران با استفاده از رویکرد داده- ستانده

در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت انتشار آلایندگی(co2) در روابط تجاری ایران، یک شاخص بیوفیزیکی به نام محتوای مستقیم و غیرمستقیم دی اکسیدکربن معرفی می‌کنیم. این شاخص نشان می‌دهد به منظور تامین تقاضای نهایی، چند تن co2 به صورت مستقیم و غیرمستقیم در اثر تولید محصولات صادراتی و واردات محصولات به کشور منتشر شده است. از آنجا که گزارش سال 2013 آژانس بین‌المللی انرژی(iea)، نشان می‌دهد که ایران نهمین کشور انتشار دهنده co2 در جهان است، بررسی محتوای انتشار co2 در صادرات و واردات ایران در مبادلات تجاری اهمیت می‌یابد. بنابراین، کانون اصلی این پژوهش، بررسی وضعیت تراز تجاری محتوای مستقیم و غیرمستقیم co2 در سطح بخش‌های اقتصادی و کلان ایران حول دو پرسش اساسی زیر است: نخست اینکه، ایران در سطح کلان واردکننده خالص co2 است یا صادرکننده خالص co2؟ و دوم این که، کدام یک از بخش‌های اقتصادی بیشترین محتوای co2 وارداتی و صادراتی را به خود اختصاص می‌دهند. جدول دادهستانده اصلاح شده سال 1385 و آمارهای جانبی انتشار co2 در سطوح بخش‌های مختلف اقتصادی همان سال، مبنای سنجش دو پرسش یادشده قرار می‌گیرد. یافته‌ها نشان می‌دهند که ایران در سطح کلان واردکننده خالص co2 به 179257 هزار تن co2 است و از میان 27 بخش اقتصادی، بخش «تولید، توزیع و انتقال برق» با 29482 هزار تن بیشترین محتوای co2 صادراتی و بخش « زغال کک و فرآورده‌های نفتی» با 114789 هزار تن co2 بیشترین محتوای co2 وارداتی (نهایی و واسطه‌ای) را به خود اختصاص داده‌اند. بخش «ماشین آلات و تجهیزات» نیز بزرگترین بخش وارد کننده خالص co2 به میزان 94263 هزار تن محسوب می‌شود. از آنجا که در سال 1385، 51 درصد از کل واردات خالص co2 متعلق به بخش صنعت بوده است، می‌توان گفت که واردات محصولات آلاینده نسبتاً ماهیت سرمایه‌بری داشته‌اند. بنابراین، با وجود فرض واردات رقابتی و از نظر ملی و منافع زیست‌محیطی داخلی پیشنهاد می‌شود که حداقل در آینده‌ای نزدیک واردات این محصولات به همان میزان ادامه یابد؛ زیرا اگر تولیدات داخلی به روش فعلی جایگزین واردات صورت گرفته شود، به انتشار بیشتر co2 در داخل منجر شده و تخریب بیشتر محیط‌زیست را به همراه خواهد داشت.

Measurement of Direct and Indirect Co2 Contents of Exports and Imports of Iran: Using InputOutput Approach

In this article, in order to assess thestatus ofCO2 pollution emissions in the trade relation of Iran, a biophysical indicator is introduced. This indicator takes into account of direct and indirect contents of CO2 imports and exports for the requirements of final demand. According to the report of International Energy Agency in 2013, Iran ranks the ninth among the 143 countries in the world on the emissions. Therefore, analyzing the CO2 contents of imports and exports in the trade relations of Iran becomes an important issue. The main focus ofthis paper isto investigatethedirect and indirectCO2 contents of thebalanceof trade at macro and sectorial levels of Iran, following two basic questions: One, Is Iran in anet importerora net exporter of CO2? Two, which oneofeconomic sectors hasthe largestimports and exportsof CO2 contents? In order to quantify the above questions we have used two types of data: One is 1385 modified inputoutput table and the second is CO2 data at different sectors of economy in the same year. The overall results show that Iran is a net importer of 179,257 million tons of Co2 in 1385. Among the 27 sectors, "Production, distribution and transmission of electricity” sector with 29,482 million tons of Co2 appears a highest Co2 content of exports whereas "Coke coal and petroleum" sector with 114,778 million tons of Co2 has highest CO2 imports contents. In addition to that our results also reveal that the “machinery and equipment” sector whit 94,263 million tons appears the largest net importer contents of Co2. Since,51% of total net Co2 imports originate from industrial sectors with capital goods, we suggest in order to maintain sustainability and avoid an environmental destruction at home, in the near future, it is move suitable to imports these goods rather to produce at home.