تاثیر درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی در ایران با تاکید بر تغییر کیفیت نهادی

کشورهای صاحب منابع نفتی از جمله ایران ثروت هنگفتی را از صادرات نفت در چند دهه اخیر به دست آورده اند که این ثروت به واسطه رسم و قانون در اختیار دولت قرارگرفته است. این درآمد در بیشتر حکومت های صاحب منابع نفتی، در کنار تاثیر مستقیم بر رشد اقتصادی، دامنه اقتدار دولت در عرصه های سیاسی و اجتماعی را تغییرداده و با کاهش کیفیت نهادی و به عبارتی افزایش خطر سیاسی در این حوزه ها، به‌صورت غیرمستقیم نیز بر رشد اقتصادی تاثیر داشته است. با توجه به این نکته، در این پژوهش با استفاده از یک الگوی معادلات همزمان برای اقتصاد ایران، از یک سوی تاثیر درآمد حاصل از صادرات منابع نفتی بر کیفیت نهادی را مورد آزمون قرار داده و از سوی دیگر، تاثیر شاخص های کیفیت نهادی بر رشد اقتصادی را مطالعه کرده‌ایم. نتایج برآورد ضرایب الگو نشان می دهد که در دوره 1363-1391، از نفت به عنوان ابزار اعمال حاکمیت سیاسی در ایران استفاده شده است. به بیان دیگر، افزایش درآمدهای نفتی در ایران با کاهش کیفیت نهادی و افزایش خطر سیاسی به صورت غیرمستقیم تاثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته است.

Impact of Oil Revenues on Economic Growth in Iran with Emphasis on Variations in Institutional Quality

Oilrich countries, including Iran, have acquired enormous windfalls from oil exports during last decades. These earnings have affected economic growth of the oilendowed countries both directly and indirectly through changing governments’ intervention/influence in social and political fields and reducing institutional quality and increasing political risks. In this paper, using a simultaneous equations model for Iran’s economy, we study the impact of oil revenue on institutional quality, on the one hand, and the impact of institutional indexes on economic growth, on the other hand. The results indicate that oil has been used as a tool for political governance in Iran over the period 19842012. In other words, the increase in oil revenues through reducing institutional quality and increasing political risks has lowered the economic growth.