تجارب مادران از چالش های تغذیه شیرخواران با شیر مادر: یک مطالعه کیفی

زمینه و هدف: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ترویج تغذیه با شیر مادر را یکی از راهبرد های مهم برای رشد و بقای کودکان بیان کرده است.  این مطالعه با هدف تبیین تجارب مادران از چالش های تغذیه شیرخواران از شیر مادر در جنوب شرق ایران انجام شده است. روش‎ها: این مطالعه کیفی در سال 1401 در شهر زاهدان، با بالاترین نرخ تولد در کشور، انجام شد. جامعه مورد مطالعه شامل مادران دارای فرزند زیر یکسال بود که به هر دلیلی از شیر خود برای تغذیه کودک استفاده نمی کردند بود. افراد به روش نمونه‎گیری هدفمند وارد مطالعه شده و نمونه‎گیری تا زمان اشباع داده ها انجام گردید. جمع آوری داده به صورت مصاحبه در پایگاه های سلامت و با استفاده از راهنمای سئوالات انجام شد.  جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده گردید. یافته‏ ها: تحلیل داده ها منجر به پدیدار شدن چهار مضمون اصلی و 17 طبقه شامل: 1. عوامل مرتبط با مادر (شامل طبقات بیماری مادر، ویژگی های جسمی و ارثی، سوء تغذیه مادر، استفاده از دارو، عدم دوشیدن شیر مادر، خرافات و دلایل مذهبی)، 2. عوامل مرتبط با نوزاد (شامل طبقات بیماری نوزاد و عدم تمایل نوزاد به مصرف شیر مادر )، 3. عوامل مرتبط با خانواده (نداشتن وقت کافی، داشتن دو شیر خوار همزمان، فاصله ی زیاد بین دو بارداری و دوری نوزاد از مادر) و 4. ویژگی های شیرخشک (شامل طبقات وابستگی نوزاد به شیر خشک در استفاده مقطعی، وزن دهی بیشتر به نوزاد و بیدار نشدن نوزاد در شب) شد. نتیجه گیری: یافته‌ های مطالعه حاضر حاکی از تاکید بیشتر به مسئله آموزش و دادن آگاهی به مادران شیرده می باشد. آگاهی مادران شیرده از فواید و علل الخصوص مضررات عدم شیردهی می تواند نقش مهمی در ادامه تغذیه انحصاری نوزاد داشته باشد.

mothers' experiences of infant breastfeeding challenges: a qualitative study

background and aim: the ministry of health, treatment and medical education at iran has stated that the promotion of breastfeeding is one of the important strategies for the growth and survival of children. this study was conducted with the aim of explaining mothers’ experiences of infants breastfedding challenges in southeast iran. methods: this qualitative study was conducted in zahedan with the highest birth rate in the iran in 2023. interviews were conducted with women who referred to health centers and had children under one-year-old and had stopped breastfeeding. participants were included in the study by purposeful sampling method. sampling was done until data saturation. the content analysis method was used to analyze the data. findings: data analysis led to the emergence of four main themes and 17 classes including: 1. factors related to the mother (including classes of mother’s illness, physical and hereditary characteristics, mother’s malnutrition, use of medicine, lack of breastfeeding, superstitions and religious reasons), 2. factors related to child (including child’s illness and the child’s unwillingness to consume breast milk), 3. factors related to the family (including not having enough time, having two infants at the same time, a long interval between two pregnancies and the distance of the child from the mother) and 4. the characteristics of the infant formula (including infant’s dependency on milk powder in intermittent use, giving more weight to the infant and not waking the infant at night). conclusion: the findings of the present study indicate more emphasis on the issue of education and giving more awareness to mothers. mothers’ awareness about breastfeeding could play an important role in continuing the exclusive feeding of the child.