مطالعه بوم شناسی فردی لاله (tulipa spp.) در منطقه حفاظت‌‌شده آرک و گرنگ استان خراسان‌‌جنوبی

لاله با نام علمی tulipa spp. از تیره سوسن‌‌سانان، گیاهی سوخوار و زینتی است که در مناطق مختلف ایران به صورت خودرو می‌‌‌‌‌‌روید. پژوهش حاضر با هدف پی بردن به ویژگی‌‌های رویشگاهی و تقویم زندگی لاله در زیست بوم منطقه حفاظت ‌‌شده آرک و گرنگ شهرستان بیرجند به مدت دو سال پی‌‌در‌‌پی انجام گرفت. برای تعیین فراوانی و تراکم از روش تصادفی ساده استفاده شد. ویژگی‌‌های اقلیمی، خاکی، تقویم زندگی، ویژگی های ریخت شناسی و نحوه زاد‌‌آوری گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که لاله در رویشگاه آرک و گرنگ با میانگین بارش سالانه 175میلی‌‌متر و میانگین دمای سالانه 14.2 درجه سلسیوس رویش دارد. گونه‌‌های لاله t. lehmanniana و t. biflora در ناحیه دشتی و گونهt. undulatifolia subsp. micheliana در ناحیه کوهستانی رویشگاه مشاهده شدند. بر اساس نتایج، فراوانی و تراکم لاله در منطقه دشتی به ترتیب، 39 % و 1120 بوته در هکتار بود. 27% لاله‌‌ها از گونه  t. biflora و 73% از گونه  t. lehmanniana بودند. فراوانی و تراکم لاله t. undulatifolia  subsp. micheliana در منطقه کوهستانی 15% و 405 بوته در هکتار بود. بررسی فنولوژیک نشان داد که زمان شروع رشد رویشی لاله در سال‌‌های مختلف زیر تاثیر بارندگی بوده و با افزایش دما از نیمه تا اواخر اردیبهشت وارد دوره خفتگی می‌‌شود. سوخک در اطراف سوخ اصلی مشاهده نشد و بذرها پس از سرمادهی مرطوب تنژیدند. بنابراین به احتمال زیاد افزایش لاله در رویشگاه به روش بذر انجام می‌‌شود. 

study of autecology of tulip (tulipa spp.) in ark and gorong protected area in khorasan jonoobi province

tulip (tulipa spp.) belongs to the liliaceae family, a bulbous and ornamental plant that grows wild in different parts of iran. the aim of this study was to find out the habitat characteristics and behavior of tulips in the ecosystem of ark and gorong protected area in khorasan jonoobi province for two consecutive years. in order to determine the frequency and density, a random-systematic method was used. climatic characteristics, soil, phenology, morphological traits and method of reproduction were studied. the results showed that tulips grow in ark and gorong habitats with an average annual rainfall of 175 mm and an average annual temperature of 14.2° c. t. lehmanniana and t. biflora were observed in the plain region and t. undulatifolia subsp. micheliana in the mountainous region of the habitat. according to the results, the frequency and density of tulips in the plain region were 39% and 1120 plants per hectare, respectively. twenty seven percent belonged to t. biflora and 73% to t. lehmanniana. frequency and density of t. undulatifolia subsp. micheliana in mountainous area was 15% and 1451 plants per hectare. phenological study showed that the time of onset of tulip growth in different years is affected by rainfall and enters the dormancy period with increasing temperature from mid to late may. bulblets were not observed around the main bulb, and the seeds germinated after moist chilling. therefore, tulip propagation in the habitat is most likely via seed.