اثر اتیل متان سولفونات و پرتو گاما بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و فیتوشیمیایی شقایق ( papaver macrostomum boiss. and a. huet)(papaver macrostomum boiss. and a. huet)

شقایق یک گیاه زینتی علفی است که به‌‌صورت وحشی در نواحی مختلف ایران رشد می‌‌کند و ترکیب های گوناگون دارویی دارد. برای بررسی اثر اتیل متان سولفونات و پرتو گاما بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و فیتوشیمیایی این گیاه آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح به‌طور کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل اتیل متان سولفونات در چهار سطح صفر، 0.1، 0.2 و 0.3%) و پرتو گاما در چهار سطح صفر، 10، 50 و 100 گری بود. ویژگی‌های مورد بررسی میزان سبزینه، کاروتنوئید، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، فلاونوئید، فنول و قند بود. بیشتر تیمارها سبب افزایش میزان شاخص های مورد بررسی شدند. بیشترین میزان سبزینه در تیمار 0.1% اتیل متان سولفونات دیده شد و بیشترین مقدار کاروتنوئید در تیمار 50 گری گاما و همچنین تیمار 0.1% اتیل متان سولفونات اندازه‌‌گیری شد که اختلاف معنی‌‌داری با یکدیگر نشان ندادند. بیشینه فعالیت آنتی‌اکسیدانی و قند در تیمار 0.1% اتیل متان سولفونات ثبت شد. بیشترین میزان فنول و فلاونوئید در تیمار 0.3% اتیل متان سولفونات دیده شد. به طور کلی، نتایج نشان داد که استفاده از عوامل جهش زا می تواند ویژگی های فیزیولوژیک و فیتوشیمیایی p. macrostomum را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، عامل جهش زایی اتیل متان سولفونات به تنهایی موثرتر از سایر تیمارها بود.

Effect of ethyl methane sulfonate and gamma ray on physiological and phytochemical characteristics of papaver (Papaver macrostomum Boiss. and A. Huet)

Papaver macrostomum Boiss. and A. Huet is a herbaceous ornamental plant that grows as a wild flower in different areas of Iran. It produces different medicinal compounds. Experiment was conducted to study the effect of ethyl methane sulfonate and gamma ray on physiological and phytochemical characteristics of papaver. The experiment was carried out as a factorial experiment based on completely randomized design with three replications in greenhouse conditions from 20172018. Experimental treatments included ethyl methane sulfonate at four levels (0, 0.1, 0.2 and 0.3%) and Gamma ray at four levels (0, 10, 50 and 100 Gy). Characteristics of chlorophyll, carotenoid, flavonoid, phenol, and sugar content as well as antioxidant activity were measured. The results showed that treatments had a significant effect on the studied factors. Mutation treatments increased the characteristics and the highest amount of chlorophyll, carotenoids, antioxidant activity, and sugar were belonged to the treatment of 0.1% ethyl methane sulfonate and the highest amount of phenol and flavonoid was observed in the treatment of 0.3% ethyl methane sulfonate. Overall, the results showed that the use of mutagenic agents can affect the physiological and phytochemical traits of P. macrostomum. However, the mutagenic agent of ethyl methane sulfonate alone was more effective than the other treatments.