تحلیلی بر الگوی مسیریابی بهینه‌ی خطوط اتوبوس‌رانی تندرو شهر شیراز

توسعه‌ی حمل‌ونقل همگانی به‌عنوان یکی از شیوه‌های کاهش عوارض منفی حمل‌ونقل شهری همواره از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. هدف اصلی از انجام این پژوهش ارائه‌ی الگوی مسیریابی بهینه‌ی خطوط اتوبوس‌رانی تندروی شهر شیراز با استفاده از روش بهینه‌سازی ازدحام به‌منظور ارائه‌ی راه حل برای ارتقای عملکرد سامانه‌ی حمل‌ونقل همگانی در این شهر است. پژوهش حاضر به‌لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی است که تدوین مبانی آن مبتنی بر روش کتابخآنه ای است و داده‌های آن از روش میدانی جمع‌آوری شده است. شاخص‌های موردپژوهش این مقاله شامل صرفه‌جویی در هزینه، کاهش زمان سفر، بهبود ایمنی، کاهش آلودگی صوتی و هوا، افزایش راحتی، کاهش استهلاک خودرو، تنوع در گزینه‌های حمل‌ونقل، ارتقای مدیریت ترافیک، اشتغال، هزینه و کاهش احداث پارکینگ است. در این مقاله با توجه به این شاخص‌ها سناریوهای مرتبط با ارتقای عملکرد سامانه‌ی حمل‌ونقل همگانی با استفاده از روش بهینه‌سازی ازدحام بررسی و اولویت‌بندی شد و در ادامه مناسب‌ترین مسیر سامانه‌های تندرو از طریق تحلیل آنالیز شبکه  (network analys) در محیط نرم‌افزار arcgis تهیه و موقعیت ایستگاه‌ها و پایانه‌ها ارائه شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده پرترافیک‌ترین مسیرها و مهم‌ترین مراکز هدف و مقصد سفر در شهر شیراز دو مسیر حدفاصل بلوار کریم‌خان زند تا چهارراه گمرک و ورودی پنجم  (بلوار استقلال) تا خیابان ملاصدرا است. از دیگر نتایج مهم این پژوهش شناسایی 24 مسیر بهینه برای ایستگاه اتوبوس تندرو برای شهر شیراز است که با توجه به استانداردهای موجود و مقصدهای سفر نهایی مسافران تعیین شد.

an analysis on the optimal routing model of high-speed bus lines in shiraz city

development of public transportation as one of the ways to reduce the negative effects of transportation in cities, is considered by most of the countries. the main purpose of this study is to provide a model for optimal routing of high-speed bus lines in shiraz city using congestion optimization method, and field surveys. several indicators are analyzed in this study including cost savings, reduced travel time, safety, air pollution, comfort, reduction of vehicle depreciation, variety of transportation options, traffic management, employment, cost, noise pollution, and reducing the construction of parkings. in the meantime, in order to review the indicators and also prioritize the lines of fast transportation systems, the related scenarios in this section are prioritized through the congestion optimization method, and then the most important selection and the most appropriate ways of analysis are applied through fast system network analysis in arcgis software environment, station position, and location of terminals analysis spatial which has been used in arcgis software environment.the results showed that in the status of the busiest routes and the most important centers of purpose and destination of travel in shiraz, two routes were selected: i) the distance between karim khan zand boulevard to the customs crossroads ii) the fifth entrance (esteqlal boulevard) to mulla sadra street. the other important result of this study is the identification of 24 suitable routes for locating high-speed bus stations in shiraz which is determined   according to the existing standards, and the final travel destination of the passengers.