کاوشی بر نقش مولفه‌های کالبدی - عملکردی فضاهای میانی بر ارتقاء دلبستگی به فضاهای مسکونی (مطالعه موردی: مجتمع‌های مسکونی منفرد، متمرکز و پراکنده تهران)

فضای میانی یعنی لحظه تغییر از فضایی به فضای دیگر، از عملکردی به عملکردی دیگر. مسکن از جمله مهم‌ترین نیازهای اولیه انسان می‌باشد که می‌بایست مامنی برای آسایش و آرامش ساکنین خود باشد. در معماری معاصر ایران نگرش کمی نسبت به مقوله مسکن سبب ایجاد فضاهایی فاقد برنامه‌ریزی و شکل‌گیری کالبدی مطلوب در راستای پاسخ‌گویی به ابعاد روحی و  میزان دلبستگی کاربر فضای مربوطه شده است. از جمله مواردی که تاثیر چشمگیری در میزان ارتقاء حس رضایت و دلبستگی در مجتمع‌های مسکونی دارد؛ فضاهای میانی می‌باشد که در ساخت و ساز امروزی توجه مورد قبولی به این فضاها نمی‌شود. در پژوهش مربوطه سعی بر آن است با سنجش مولفه‌های معیارهای کالبدی و عمکردیفعالیتی در فضاهای میانی مجتمع‌های مسکونی تهران میزان رضایت، حس تعلق و دلبستگی ساکنین مورد سنجش قرار داده شود. در پژوهش موردنظر ابتدا؛ جمع‌آوری اطلاعات، با ثبت رویدادها و فنون کار میدانی در سه مجتمع مسکونی در شهر تهران مورد مطالعه قرار گرفته است که اولین معیار گونه‌شناسی‌‌ این پژوهش بر اساس تعداد واحد‌‌های موجود به عنوان عامل تاثیرگذار در درک مقیاس مجتمع ‌‌می‌باشد. تعداد واحدهای مسکونی هر مجتمع وارد نرم‌افزار اس.پی.اس.اس شده است. شکل‌گیری فضاهای ‌‌‌میانی و قرارگیری مجتمع نسبت به آن به عنوان معیار دوم انتخاب ‌‌می‌باشد که به صورت متمرکز، منفرد، پراکنده ‌‌می‌باشد و ازآنجایی‌که برای ارزیابی وزن مولفه‌های موثر بر دلبستگی به‌صورت کیفی نمی‌توان به تنهایی از روش فوق بهره‌جست در ادامه از طریق پرسشنامه و آنالیز داده‌ها از طریق نرم‌افزار آماری amos22 مورد تحلیل همبستگی قرار می‌گیرند و روابط معنادار بین متغیرهای دخیل در میزان دلبستگی استنباط می‌گردد. یافته‌ها بیانگر این مطلب می‌باشد که شاخص «کالبدی» از لحاظ تاثیرگذاری در رتبه اول و شاخص «عملکردی» از لحاظ تاثیرگذاری در رتبه دوم قرار دارند، به‌طوری‌که متغیر «شرایط محیطی» از مولفه‌های معیار کالبدی و متغیر «گوناگونی عملکردی» از مولفه‌های معیار عملکردی از لحاظ میزان تاثیرگذاری در ارتقاء حس دلبستگی در اولویت قرار دارند. بنابراین می‌توان نتیجه‌ گرفت در نظر گرفتن معیارهای کالبدی و عملکردی در فضای میانی تاثیر بسزایی در جهت حس رضایت از تعامل، قلمرو خلوت، آسایش فیزیکی و روانی ساکنان را به‌همراه دارد.

exploring the effect of physical-functional dimensions of the middle space in residential architecture on the level of residents’ attachment: a case study on linear, centralized and scattered residential complexes in tehran

middle space means the moment of change from one space to another, from one function to another. housing is one of the most important basic human needs that should be a refuge for the comfort and tranquility of its inhabitants. in contemporary iranian architecture considering the category of housing has led to the creation of spaces without planning and the formation of the desired physical spaces to respond to the spiritual dimensions and the degree of attachment of the user of the relevant space. among the cases that have a significant impact on the promotion of a sense of satisfaction and attachment in residential complexes, the middle spaces are not considered fully in today’s construction. how can physical components (proportions, spatial distribution, accesses, shape and hierarchy and climatic conditions) in the middle spaces of residential complexes cause residents to become attached to the complex? can functional components affect the level of residents’ satisfaction with residential complexes in tehran? in the present research, we try to measure the satisfaction, sense of belonging and attachment of the residents by measuring the components of physical and functional activities in the middle spaces of tehran residential complexes. in this research, first, data collection has been done by recording events and fieldwork techniques in three residential complexes in tehran. correlation analysis has been performed through amos22 statistical software and significant relationships have been inferred between the variables involved in the degree of attachment. findings indicate that the &physical& index is in the first place in terms of impact and the &functional& index is in the second place in terms of effectiveness, so that the variable of &environmental conditions& is one of the physical components and the variable of &functional diversity& is one of the functional components.