سنجش ارتباط میان پارامترهای مربوط به انسجام و فشردگی فرم شهری با محرومیت اجتماعی؛ مورد پژوهی: شماری از محلات شهری اصفهان

ارتباط میان فرآیندهای اجتماعی، فرم و ساختار فضایی، همواره مورد توجه متخصصین بوده است بطوریکه جغرافیدانان و جامعه شناسان بیشتر بر ویژگی‌های فضایی فقر و محرومیت، از جمله جدایی میان طبقات اجتماعی و نحوه توزیع آن‌ها در فضا می‌پرداختند و شهرسازان به دنبال یافتن فرم های پایدار شهری بوده‌اند و در این راستا اغلب با رویکرد فشردگی ارتباط میان فرم متراکم و پایداری مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد میان فرم متراکم و پایداری اجتماعی الزاما رابطه معناداری وجود ندارد. بنابراین مطالعات جدید بر پیوند و اتصال عناصر فرم در یک ساختار منسجم بیش از فرم متراکم تاکید داشته‌اند. بنابراین این سوال مطرح است که کدام ویژگی از فرم می تواند بیشتر بر پایداری اجتماعی موثر باشد، انسجام یا فشردگی؟ بر این اساس تحقیق حاضر به دنبال ارزیابی ارتباط میان انسجام فرم کالبدی و همچنین فشردگی با محرومیت اجتماعی در محلات شهر اصفهان است. در این راستا ابتدا انسجام برخی محلات شهر اصفهان را (43 محله) بر اساس ارتباط درونی عناصر فرم و ترکیب عناصر مورد سنجش قرار داده و سپس محرومیت را در این محلات جهت بررسی ارتباط آن با انسجام به روش تاپسیس رتبه‌بندی شده است. در نهایت به روش همبستگی ابتدا ارتباط میان انسجام و محرومیت و سپس ارتباط میان فشردگی (تراکم خالص و ناخالص) و محرومیت مورد بررسی قرار گرفته است . نتایج نشان می‌دهد میان فرم منسجم و محرومیت در محلات منتخب شهر اصفهان، ارتباط معنادار و غیرمستقیم وجود دارد در صورتی که این ارتباط میان فرم فشرده و محرومیت معنادار نیست.

Assessing the relationship between parameters related to coherence and compactness of urban form and social deprivation: a case study of selected neighborhoods in Isfahan

The relationship between social processes, form and spatial structure has always been of serious interest to sociologists, geographers and urban planners. Geographers and sociologists focused more on the spatial features of poverty and deprivation, including the separation between social levels and how they were distributed in space. In finding sustainable urban forms, urban planners have often considered a compact approach to the relationship between form and sustainability. The results show that there is not necessarily a significant relationship between dense form and social stability. New studies, therefore, have emphasized the coherent connection of form elements rather than their compact form. Therefore, this question arises that which feature of the form can be most effective in social sustainability, coherence or compactness? Accordingly, the present study seeks to assess the relationship between physical form coherence and compactness and social deprivation in neighborhoods of Isfahan. In this regard, first, the coherence of some neighborhoods in Isfahan (43 neighborhoods) was measured based on the internal relationship between the elements of form and their composition, and then deprivation in these neighborhoods was ranked using TOPSIS method. Finally, the correlation method first examined the relationship between coherence and deprivation and then the relationship between compactness (net and gross density) and deprivation. The results