تدوین قواعد عقلانیت اکولوژیک در برنامه‌‌ریزی بازآفرینی زیست‌پذیری محله‌های شهرهای کویری (مطالعه موردی: شهر یزد)

نادیده انگاشتن زیرساخت‌های اکولوژیک و عدم تعادل بین محیط طبیعی و مصنوع بحران زیست‌پذیری شهرهای معاصر را رقم زده است. عقلانیت اکولوژیک رویکردی منشعب از پارادایم فکری اکولوژی شهری و ابزار برنامه‌‌ریزی برای دستیابی به پایداری اجتماعی اکولوژیکی طی دوره‌های طولانی مدت است.  هدف مطالعه حاضر بررسی ارتباط بین رویکرد زیست‌‌پذیری و عقلانیت اکولوژیک در محلات شهر کهن کویری یزد و تدوین قواعد عقلانیت اکولوژیک در بازآفرینی زیست‌‌پذیری محلات شهرهای کویری است.روش مطالعه، از نوع تطبیقی استنتاجی است. ضمن مطالعه تحلیلی تطبیقی دو رویکرد زیست‌‌پذیری و عقلانیت اکولوژیک با روش دلفی، به استنتاج نیروهای پیشران، معیارها و زیرمعیارهای زیست‌‌پذیری از منظر عقلانیت اکولوژیک پرداخته شده است. قیاس زیست‌‌پذیری مبتنی بر معیارهای استنتاجی در محلات بافت کهن و جدید شهر یزد با استفاده از پرسشنامه و تحلیل آماری صورت پذیرفته است. نتایج مطالعه حاکی از آن است که ایده ها، قواعد و استراتژی‌های تحقق یافته در بافت‌های کهن شهرکویری یزد در طی قرن‌ها ضمن تامین نیازها و آسایش و سلامت ساکنین، با خلق ساختار سلسله مراتبی در کریدورهای جریان آب، هوا و معابر و دسترسی‌ها، ارتباط و پیوستگی فضایی بین محلات را حفظ نموده است. ضمن تنظیم مداخلات انسانی در فرایندهای اکولوژیک، بهره‌مندی بافت‌های شهری را از خدمات اکولوژیک بهبود بخشیده است و منجر به افزایش زیست‌پذیری بافت‌های کهن در مقابل بافت‌های معاصر شده است. از اینرو بازآفرینی و معاصرسازی اصول و قواعد عقلانیت اکولوژیک در بافت‌های جدید شهری می‌تواند ضمن ایجاد تعادل بین دوفرایند رقابتی توسعه شهری و حفظ یکپارچگی اکولوژیک، پیوند بین انسان و طبیعت را تقویت نماید و شریانی مستمر از زیست‌پذیری را در بافت‌های شهرهای معاصر برقرار سازد.

Codifying the Rules of Ecological Wisdom in Planning for the Regeneration of Livability in the Neighborhoods of Desert Cities (Case Study: City of Yazd)

Currently, cities are the largest forces changing the ecological conditions of the landscape and influencing ecological structures and processes. There seems to be no harmony or balance between the urban networks and the patterns in nature today, and the urban networks are dominating the vulnerable ecological networks. Disregarding ecological infrastructures and the imbalance between the natural and manmade environments has led to concerns about the livability of cities and urban areas for urban planners and designers. Livability crisis is the crisis of unlivable urban spaces that suffer from environmental challenges, the gap between man and nature, and the rupture of natural environment. These are some of the most significant problems in contemporary cities.